Σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται όλο και περισσότερο από κατακερματισμό και κρίσεις, η εκπαίδευση παραμένει μακράν το ισχυρότερο εργαλείο για τη σύνδεση των ανθρώπων. Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται να δρομολογήσει το νέο σύμφωνο για τη Μεσόγειο, τοποθετούμε τους ανθρώπους –ιδίως τους νέους– στο επίκεντρο αυτού του νέου κεφαλαίου στις ευρωμεσογειακές σχέσεις. Η εκπαίδευση ενώνει τους ανθρώπους περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο. Αυτό θα είναι εξίσου σημαντικό με τη στενότερη συνεργασία σε θέματα οικονομίας και πολιτικής, σε τομείς όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής, η ψηφιακή συνδεσιμότητα, η μετανάστευση και η ασφάλεια.
Γι’ αυτό ακριβώς η Ε.Ε. υποστηρίζει μια τολμηρή νέα ιδέα: ένα Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, ένα δικτυωμένο ίδρυμα με πανεπιστημιουπόλεις και ακαδημαϊκές συμμαχίες και στις δύο ακτές της Μεσογείου, το οποίο θα φέρνει σε επαφή φοιτητές και φοιτήτριες, ακαδημαϊκούς και πολιτισμούς από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Αυτή η ιδέα δεν αφορά μόνο την εκπαίδευση, αλλά και την οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος.
Η Μεσόγειος ήταν ανέκαθεν ένα χωνευτήρι πολιτισμών, ένας χώρος εμπορίου, κοινών πεπρωμένων και ανταλλαγής γνώσεων. Τις τελευταίες δεκαετίες, πολύ συχνά έχει καταστεί χώρος παρανοήσεων και χαμένων ευκαιριών. Θέλουμε να αντιστρέψουμε την τάση αυτή επενδύοντας στους ανθρώπους, στην εμπιστοσύνη και στον διαμοιρασμό γνώσεων. Το Μεσογειακό Πανεπιστήμιο θα αποτελέσει τον ανθρώπινο και πολιτιστικό ακρογωνιαίο λίθο του νέου συμφώνου για τη Μεσόγειο, ένα σύμβολο εταιρικής σχέσης, ευημερίας και ειρήνης.
Η πρωτοβουλία αυτή βασίζεται σε τρεις πυλώνες. Πρώτον, θα αναβαθμίσουμε το πρόγραμμα Erasmus+ για τους εταίρους μας στη Νότια Μεσόγειο. Θέλουμε περισσότεροι και περισσότερες φοιτητές και φοιτήτριες, ερευνητές και ερευνήτριες, καθηγητές και καθηγήτριες, και ακαδημαϊκοί να μπορούν να σπουδάζουν και να εργάζονται διασυνοριακά στη Μεσόγειο. Το πρόγραμμα δεν θα αφορά μόνο την κινητικότητα, αλλά και την πραγματική ακαδημαϊκή ολοκλήρωση, με κοινά πτυχία, κοινά προγράμματα σπουδών και αμοιβαία αναγνώριση πτυχίων σε τομείς στρατηγικού ενδιαφέροντος όπως το κλίμα, η καθαρή τεχνολογία, οι ψηφιακές δεξιότητες, η γαλάζια οικονομία και ο διαπολιτισμικός διάλογος.
Δεύτερον, θέλουμε να δημιουργήσουμε μια πανεπιστημιακή συμμαχία που θα συντονίζει την ακαδημαϊκή συνεργασία, τις ερευνητικές κοινοπραξίες και τις πολιτιστικές ανταλλαγές. Θα διαθέτει δύο κόμβους –έναν στην Ε.Ε. και έναν στην περιοχή της Νότιας Μεσογείου– για τον εξορθολογισμό των προσπαθειών, τη συγκέντρωση πόρων και την επέκταση της πρόσβασης. Θέλουμε οι ιδέες και τα ταλέντα να κυκλοφορούν ελεύθερα, όχι μόνο από τον Βορρά προς τον Νότο, αλλά και από τον Νότο προς τον Βορρά και σε ολόκληρη την περιοχή.
Τρίτον, ο πιο φιλόδοξος στόχος μας είναι να θέσουμε τα θεμέλια για ένα Μεσογειακό Πανεπιστήμιο με πολλαπλές πανεπιστημιουπόλεις στην κοινή μας θάλασσα. Τα πτυχία θα αναγνωρίζονται τόσο στην Ε.Ε. όσο και στις νότιες χώρες εταίρους. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα μπορούν να περνούν χρόνο σε διάφορες χώρες καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους, αποκτώντας νέες προοπτικές και δημιουργώντας δίκτυα για μια ζωή. Το Μεσογειακό Πανεπιστήμιο δεν θα είναι μόνο ένα κτίριο. Θα είναι ένα ζωντανό οικοσύστημα συνεργασίας.
Φυσικά, ένα τέτοιο έργο ενέχει προκλήσεις. Έχω ζήσει σε περιόδους που ήταν σχεδόν αδιανόητο να φανταστεί κανείς κοινά πρότυπα ή εκπαιδευτική κινητικότητα σε διασυνοριακό επίπεδο. Έχοντας μεγαλώσει σε μια κλειστή κοινωνία και έχοντας βιώσει τον πόλεμο στη χώρα καταγωγής μου, ξέρω πόσο πολύτιμη είναι η ειρήνη και πόσο μετασχηματιστική μπορεί να είναι η εκπαίδευση. Πρόκειται για προσωπική αποστολή για μένα.
Μέσω της εκπαίδευσης μπορούμε να καλλιεργήσουμε μια νέα γενιά που δεν θα καθορίζεται από σύνορα ή φόβο, αλλά από ευκαιρίες και στόχους. Η πρωτοβουλία για το Μεσογειακό Πανεπιστήμιο δεν αφορά μόνο τις σχολικές αίθουσες και τα πτυχία, αλλά και την ένταξη, την ανάπτυξη και ένα κοινό όραμα.
Είναι η κατάλληλη στιγμή για να κάνουμε πράξη αυτή τη φιλοδοξία. Ας αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία, όχι μόνο ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ή ως ακαδημαϊκοί, αλλά ως άνθρωποι που πιστεύουν στη διαρκή δύναμη της ανθρώπινης επαφής στην αγαπημένη μας Mare Nostrum.
Η κα Ντούμπραβκα Σούιτσα είναι η Επίτροπος της Ε.Ε. για τη Μεσόγειο.
