Ναι, μέχρι το 2001 η τουρκική κυβέρνηση κατέγραφε συνεχή και υψηλά ελλείμματα. Οι τράπεζες δανείζονταν σε δολάρια για να καλύψουν το έλλειμμα, δανείζοντας στην κυβέρνηση σε τουρκικές λίρες. Επιπλέον, χρησιμοποιούσαν τις καταθέσεις σε τρεχούμενους (με άλλα λόγια, βραχυπρόθεσμα δάνεια που τους έδιναν οι πελάτες τους) για να δανείσουν μεγάλες επιχειρήσεις και το κράτος σε μακροπρόθεσμο δανεισμό. Και, ναι, η έκθεση της Πολιτείας στο χρέος σε ξένα νομίσματα (κυρίως δολάρια) σήμαινε πως η απόφαση για υποτίμηση της λίρας για να αυξηθούν οι εξαγωγές, διόγκωνε το χρέος της χώρας προς την παγκόσμια οικονομία. Η τουρκική οικονομία ήταν, κατά τους οικονομικούς αναλυτές, «έτοιμη» για μια κρίση χρέους, η οποία γρήγορα θα μετατρεπόταν σε τραπεζική, ιδίως μετά τον αποκλεισμό της χώρας από τη διατραπεζική αγορά το 2000.
Οι αναλυτές του ΔΝΤ και των άλλων δανειστών αφιέρωσαν κόπο και χρόνο πολλών ετών αναλύοντας αυτά τα δεδομένα. Αλλά ποιος νοιάζεται; Η πολιτική αστάθεια της χώρας είχε ξεκινήσει από το 1997, όταν Γιλμάζ (του κόμματος της Μητέρας Πατρίδας) και Τσιλέρ (του κόμματος το Ορθού Δρόμου)συνασπίστηκαν για να σχηματίσουν κυβέρνηση και έθεσαν εκτός κυβέρνησης τον Ερμπακάν (του κόμματος της Ευημερίας).
Απάντηση του Ερμπακάν ήταν να αξιοποιήσει τις τεταμένες σχέσεις των δύο συνασπισμένων και να αρχίσει μια μακρά καμπάνια (όχι αβάσιμων) κατηγοριών για διαφθορά, ιδίως εναντίον της Τσιλέρ. Στις 90 ημέρες διακυβέρνησης, ο Γιλμάζ παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Ερμπακάν. Αλλά οι ισλαμικές τάσεις του τελευταίου προκάλεσαν το μένος των κεμαλιστών του στρατού και έφεραν το περίφημο «μεταμοντέρνο» πραξικόπημα. Έτσι, ανέλαβε για λίγο ο Ντεμιρέλ, για να υποκύψει τελικά στον Γιλμάζ. Τελικά, στις αρχές του 2001, Ο Σεζέρ, πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας, συναντήθηκε με τον νέο πρωθυπουργό, Μπουλέντ Ετζεβίτ, σε μια καταφανώς τεταμένη συνάντηση, κατά την οποία τον κατηγόρησε ανοικτά για διαφθορά. Κατά τον αστικό μύθο, του πέταξε στα μούτρα ένα αντίγραφο του συντάγματος σε προηγούμενη συνάντηση, στο πλαίσιο συνεδρίας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Απάντηση του Ετζεβίτ ήταν να βγει από τη συνάντηση και να δηλώσει: «Έχουμε μια σοβαρή κρίση». Και έτσι άρχισε η κρίση.
Η αστάθεια αυτή, όμως, φέρνει στο προσκήνιο την πραγματική εικόνα της κρίσης του 2001: Μπορεί μεν οι τράπεζες και τα δημόσια οικονομικά να είχαν σοβαρές στρεβλώσεις, αλλά το μήνυμα πως η χώρα δεν πάει καλά δόθηκε με τον πιο επίσημο τρόπο από τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Τελικά, η πολιτική κρίση χάους ήταν τέτοια, που κατανίκησε ακόμα και την απληστία των επενδυτών.
Όλες οι οικονομικές κρίσεις είναι κατά βάση πολιτικές και, ουσιαστικά οι λύσεις τους είναι επίσης πολιτικές. Οι πιο αισιόδοξοι δηλώνουν, σε κρίσεις αφέλειας, πως «λεφτά υπάρχουν», όταν νομίσουν πως βρίσκονται κοντά σε πολιτικές συμφωνίες. Κι αυτό, διότι, ναι, λεφτά «υπάρχουν», αλλά συχνά πάνε κάπου αλλού, όταν οι πολιτικοί δείχνουν πως στερούνται της απαραίτητης σοβαρότητας. Τελικά, το ΔΝΤ επέβαλε τον αξιοσέβαστο Κεμάλ Ντερβίς, στο Υπουργείο Οικονομικών της Τουρκίας, σε μια κάποια αναγνώριση πως υπήρχαν μεν οικονομικές επιλογές, αλλά δεν θα είχαν καμία σημασία χωρίς την επίλυση του προβλήματος της πολιτικής.
Τελικά, τον Νοέμβριο του 2002, το ΑΚΡ του Ερντογάν θα κέρδιζε τις εκλογές και θα ξεκινούσε μια περίοδος πολιτικής σταθερότητας, με τα μαύρα σύννεφα που θα έφερνε αυτή η περίοδος, να είναι ακόμα στον ορίζοντα.
Όπως και το 2001, η σημερινή οικονομική (νομισματική) κρίση στην Τουρκία έχει μεν οικονομικό ύφος είναι όμως ριζωμένη σε πολιτικές επιλογές. Τα θεμελιώδη στοιχεία, μάλιστα, είναι σε μεγάλο βαθμό καλύτερα από εκείνα της περιόδου 1997-2001. Όπως την επίσημη κήρυξη έναρξης της κρίσης του 2001 από τον Ετζεβίτ, έτσι και ο Ερντογάν την περασμένη εβδομάδα είπε παρόμοιες υστερίες περί συνωμοσιών. Αποκορύφωμα, δε, ήταν το σχόλιο πως η νομισματική του πολιτική αποτελεί μέρος ενός «πολέμου για την οικονομική ανεξαρτησία» της χώρας…Το ενδεχόμενο η περίοδος20 ετών πολιτικής σταθερότητας να κλείσει όπως άρχισε, με μια οικονομική κρίση απότοκο πολιτικών αποφάσεων, αν και υπαρκτό, είναι προς το παρόν πολύ απομακρυσμένο. Από την άλλη, ως γνωστό, η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αλλά σίγουρα ομοιοκαταληκτεί.
