Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση εχει προωθήσει μια σειρά απο νομοσχέδια για μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης. Κυβέρνηση και Δικηγορικός Σύλλογος επισημαίνουν με κάθε ευκαιρία οτι χωρίς μεταρρύθμιση η Κυπριακή Δικαιοσύνη οδεύει προς καταρρεύση ως αποτέλεσμα της συμφόρησης των δικαστηρίων και τις μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην εκδίκαση υποθέσεων στα Κυπριακά δικαστήρια. Η διαπίστωση οτι πράγματι η Κυπριακή Δικαιοσύνη χωλαίνει και οτι κάτι χρειάζεται να γίνει για να επιτευχθεί αποσυμφόρηση υποθέσεων και γρηγορότερη απονομή δικαιοσύνης στο μελλον φαίνεται να είναι καθολική. Η λύση των προβλημάτων και η επίτευξη αποσυμφόρησης δια μέσου των προτεινομένων μεταρρυθμίσεων ομως δεν είναι καθολικά αποδεκτή οπως διαφαίνεται απο τα τρία αρθρα που δημοσίευσε πρόσφατα ο έγκριτος νομικός κο Πολυβιου. Σε σχέση με την εισαγωγή Εμπορικού Δικαστηρίου, ο κος Πολυβίου ορθα επισημαίνει οτι θα δημιουργήσει θέματα δικαιοδοσίας ιδιαίτερα αν αφορά και τρίτα μέρη. Οι τεκμηριωμένοι προβληματισμοί και εισηγήσεις του κου Πολυβίου καταδεικνύουν οτι υπάρχει περιθώριο και ανάγκη περαίτερω διαβούλευσης προς εξεύρεση των καταλληλότερων μεθόδων για την επίτευξη του καθολικού στόχου για αποσυμφόρηση των Κυπριακών δικαστηρίων.
Αν ανατρέξουμε στο τι εχει ωθήσει την κυβέρνηση να εισηγηθεί το Εμπορικό Δικαστήριο, ο κυριότερος λόγος φαίνεται να είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις στην εκδίκαση αστικών υποθέσεων που ηδη επηρεάζουν αρνητικά οχι μόνο την εικόνα της Κύπρου αλλα και τις προσπάθειες προσέλκυσης εταιριών και επενδυτών για δραστηριοποίηση στην Κύπρο. Με λίγα λόγια, ποιος σοβαρός επενδυτής η εταιρία θα προτιμήσει την Κύπρο ως δικαιοδοσία η το Κυπριακό Δίκαιο να διεπεί ενα συμβόλαιο, όταν γνωρίζει εκ των προτέρων οτι μια αστική υπόθεση που μπορεί να προκύψει θα χρειαστεί περαν απο δεκαετία να εκδικασθεί ? Το σκεπτικό της εισαγωγής Εμπορικού Δικαστηρίου μονο για υποθέσεις που αφορούν ποσά πέραν των € 2 εκατομμυρίων, φαίνεται να σχετίζεται και με το πιο πάνω θέμα ανταγωνιστικότητας της Κύπρου ως κέντρο παροχής υπηρεσιών.
‘Οπως είναι γνωστό η συμφόρηση των δικαστηρίων είναι ενα διαχρονικό φαινόμενο στην Κύπρο και πολλοί παράγοντες συντείνουν σε αυτό το φαινόμενο, αλλά οπωσδήποτε η συμφόρηση εχει οξυνθεί τα μέγιστα μετά απο το 2013 ως αποτέλεσμα των χιλιάδων αστικών αγωγών που καταχωρήθηκαν απο κατόχους αξιογράφων και απο κατάθετες των τραπεζών, πλείστες των οποίων αγωγών συνεχίζουν να εκκρεμούν. Βάσει της κείμενης Κυπριακής νομοθεσίας, αυτές οι αγωγές δεν μπορούν να ομαδοποιηθούν σαν class actions οπως επιτρέπεται σε πλείστες δικαιοδοσίες του εξωτερικού. Παράλληλα, στην περίπτωση των κατόχων αξιογράφων, επειδή πλείστες απο αυτές τις αγωγές αφορούν την διαδικασία διάθεσης των αξιογράφων και επομένως το τι διεμείφθηκε μεταξύ συγκεκριμένων αγοραστών αυτών των χρηματοπιστωτικών μέσων και συγκεκριμένων τραπεζικών λειτουργών, ακόμα και δικαστικές αποφάσεις σε εκδικασθείσες υποθέσεις δεν δημιουργούν κατ’ανάγκην οριστικά προηγούμενα για τις χιλιάδες εκκρέμουσες υποθέσεις.
Είναι φανερό οτι η εισαγωγή Εμπορικού Δικαστηρίου θα δημιουργήσει μια δυνατότητα παράκαμψης της συμφόρησης των επαρχιακών δικαστηρίων για κάποιες μεγάλες υποθέσεις, αλλά δεν θα επιλύσει το πρόβλημα της συμφόρησης αυτής καθ’αυτής. Μια πιο πρακτική προσέγγιση θα ήταν να εισαχθεί νομοθεσία που να επιτρέπει ομαδοποίηση αστικών αγωγών και με τέτοιο τρόπο θα μπορούσε να επέλθει μια σημαντική μείωση των εκκρεμούσων αγωγών απο κατόχους αξιογράφων και καταθετών. Εν τελευταία αναλύσει, αντι να εισαχθεί ενας καινούργιος θεσμός με οτι αυτό συνεπάγεται για θέματα στελέχωσης, λειτουργικών εξόδων, εγκαταστάσεων κλπ, που δεν θα βοηθήσει στην αποσυμφόρηση της μεγάλης πλειονότητας των υφισταμένων αγωγών γιατί να μην εκμοντερνίσει η Κύπρος την νομοθεσία της ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ομαδοποίησης αγωγών οπως στα μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα του εξωτερικού ? Μια τέτοια νομοθεσία, θα μπορούσε δυνητικά να βοηθήσει ώστε να υπάρξει σημαντική μείωση εκκρεμούσων αγωγών με πολύ λιγότερο κόστος για το Κράτος. Η εισαγωγή μιας τέτοιας νομοθεσίας είναι προς το καλώς νοουμένο συμφέρον όλων.
Βέβαια, μια ακόμα πιο πρακτική λύση είναι να μειωθούν οι εκκρεμούσες αγωγές που σχετίζονται με ζημιές που προκλήθηκαν απο την κατάρρευση της Λαικής και της ανακεφαλαίοποιησης της Τράπεζας Κύπρου το 2013 δια μέσου εξώδικου διακανονισμού που να τεθεί προς όφελος και επιλογή όλων των κατόχων αξιογράφων και καταθετών με την συμμετοχή ενδιαφερομένων μερών. Αναλόγως της βάσης ενός τέτοιου διακανονισμού, το κόστος που θα επωμισθεί το κράτος και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη μπορεί να είναι αρκούντως διαχειρίσιμο σε αυτοτελή βάση. Επιπρόσθετα ενας τέτοιος διακανονισμός θα προσφέρει μεγάλα οφέλη ιδιαίτερα λαμβάνοντας υπόψη την δυνητική αποσυμφόρηση των δικαστηρίων, την οικονομική ένεση προς μια μεγάλη μερίδα άνθρωπων που επωμίσθηκαν κόστος προς αποφυγήν κρατικής χρεοκοπίας και γενικότερα προς την οικονομία.
ο κ. Χριστου είναι Εμπειρογνωμονας επι χρηματοοικονομικων θεματων
(πρωην Ανωτερος Τραπεζιτης στην Ευρωπαικη Τραπεζα Αναπτυξης και Ανασυγκροτησης (EBRD))
