ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Επιτακτική Ανάγκη η αναθεώρηση και τροποποίηση του ισχύοντος Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας: Το δικαίωμα στην υγεία

*του Νίκου Γ. Σταύρου

Kathimerini.com.cy

info@kathimerini.com.cy

Προτού προβώ σε περαιτέρω παρουσίαση του θέματος, θα ήθελα προηγουμένως να ευχαριστήσω θερμά τον καθηγητή μου και κοσμήτορα της Νομικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρ. Κωνσταντίνο Τσιμάρα για τις ουσιαστικές συμβουλές που μου παρείχε. 

Το Σύνταγμα αποτελεί τον πολιτειακό χάρτη κάθε ευνομούμενης χώρας. Είναι ο θεμελιώδης νόμος επάνω στον οποίο βασίζεται η διαμόρφωση ολόκληρης της νομοθεσίας μιας χώρας όσον αφορά τα δικαιώματα και υποχρεώσεις του πολίτη, την οργάνωση και βασικούς κανόνες λειτουργίας του κράτους και των θεσμών. Συνιστά με άλλα λόγια τον υπέρτατο νόμο ενός κράτους.

Η Δημοκρατία της Κύπρου ανήκει στην οικογένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως εκ τούτου έχει υιοθετήσει και ενστερνιστεί όλες τις αξίες, τις αρχές και τα ιδανικά αυτής. Μάλιστα κάτι τέτοιο καθίσταται σαφές και ουδεμία αμφισβήτηση δημιουργείται επ’ αυτού, αφ’ ης στιγμής που στο άρθρο 1Α του Κυπριακού Συντάγματος ουσιαστικά εξαίρεται η υπεροχή του Ενωσιακού Δικαίου έναντι του εθνικού.

Ένα κοινό χαρακτηριστικό που φέρουν άπαντα τα κράτη μέλη της Ένωσης, είναι και η προστασία των ανθρωπίνων θεμελιωδών δικαιωμάτων (ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών). Αυτά δεν προστατεύονται μόνο σε ενωσιακό επίπεδο (Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων), και σε διεθνές επίπεδο ( Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα, Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) αλλά και εθνικό βεβαίως επίπεδο, καθώς η προστασία των δικαιωμάτων αυτών καθίσταται αδήριτη προϋπόθεση για την ένταξη κάποιου κράτους στην οικογένεια της Ε.Ε.

Το αναντίρρητα και αδιαφιλονίκητα αναφαίρετο δικαίωμα στην υγεία συνιστά ένα δικαίωμα που εδράζεται καταρχήν αλλά όχι αμιγώς στην κατηγορία των λεγόμενων αναδιανεμητικών δικαιωμάτων, ή με άλλα λόγια των κοινωνικών δικαιωμάτων. Συνιστά όμως παράλληλα και ατομικό δικαίωμα. Το εν λόγω δικαίωμα απαντάται σε όλα τα Συντάγματα κάθε ευνομούμενης, πολιτισμένης και δημοκρατικής χώρας, η οποία σέβεται και προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και προστατεύει και προωθεί το κοινωνικό κράτος και το κράτος δικαίου.
Κάθε εξελιγμένο και βασισμένο στις αρχές και αξίες που ενστερνίζεται η Ε.Ε. κράτος, εμπεριέχει στο Σύνταγμά του άπαντα τα θεμελιώδη δικαιώματα, τα οποία είναι κοινά σε όλα τα κράτη.

Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο μέρος 2, που τιτλοφορείται ως «Περί των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και Ελευθεριών», παρατίθενται εκτενώς τα θεμελιώδη δικαιώματα που προστατεύονται μέσω του κυπριακού συντάγματος. Το περίεργο είναι όμως ότι στο παρόν αυτό κεφάλαιο δεν τυγχάνει μνείας και αναφοράς και ως εκ τούτου προστασίας και προάσπισης το αναφαίρετο κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία. Αυτή η διαπίστωση είναι απογοητευτική και καταδικαστέα. Το έτος 2020 βρίσκεται προ των πυλών και η Κυπριακή Δημοκρατία δεν προασπίζει ουσιαστικά στο κεφαλαιώδες εθνικό νομικό της κείμενο ένα δικαίωμα που σε όλα τα πολιτισμένα και ευνομούμενα κράτη συνιστά δικαίωμα – καταλύτη, η προστασία του οποίου συνιστά απόδειξη της νομικής συνείδησης με την οποία διαπνέεται ένα κράτος, αλλά και το επίπεδο του νομικού του πολιτισμού, πόσο δηλαδή διασφαλίζει τα ανθρώπινα θεμελιώδη δικαιώματα και προστατεύει και προωθεί το κοινωνικό κράτος και το κράτος δικαίου.

Το άρθρο 7 του κυπριακού συντάγματος ασφαλώς και δεν πρέπει εις ουδεμία των περιπτώσεων να ερμηνεύεται επεκτατικά και διασταλτικά, ώστε να συμπεριλαμβάνει και το δικαίωμα της υγείας, καθώς κάτι τέτοιο θα παραγκώνιζε την αξία του εν λόγω δικαιώματος. Το επιχείρημα δε ότι βάσει του προαναφερθέντος άρθρου 1Α, βάσει του οποίου η Ενωσιακή νομοθεσία υιοθετείται άμεσα από την κυπριακή έννομη τάξη και αυτομάτως προστατεύεται το δικαίωμα στην υγεία ένεκα του ευρωπαϊκού κεκτημένου ή ότι η προστασία του εν λόγω δικαιώματος πηγάζει και προκύπτει και εκ της Νομολογίας των Κυπριακών Δικαστηρίων, δεν αναιρεί την επείγουσα ανάγκη για τροποποίηση του κυπριακού συντάγματος με την προσθήκη συγκεκριμένης μνείας στο δικαίωμα στην υγεία. Εις ουδεμία των περιπτώσεων προσέτι, η προστασία που παρέχει η ουσιαστική και η τυπική νομοθεσία αναφορικά με το δικαίωμα στην υγεία δεν δικαιολογεί την απουσία του αναφαίρετου αυτού θεμελιώδους δικαιώματος στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το δικαίωμα στην υγεία όπως και κάθε άλλο δικαίωμα πρέπει να περιλαμβάνεται ως αυτοτελές δικαίωμα εντός του συντάγματος, με ανεξάρτητη αναφορά.

Έτσι λοιπόν καθίσταται επιτακτική και αδήριτη η ανάγκη για μια αναθεώρηση, εξέλιξη και τροποποίηση του ισχύοντος Συντάγματος, ώστε να διορθωθεί αυτό το μελανό σημείο που εντοπίζεται. Φυσικά και οι δυσκολίες για μια επικείμενη αναθεώρηση του Συντάγματος καθίσταται σχεδόν δυσυπέρβλητη ένεκα της καθεστηκυίας τάξης που επέφερε το δίκαιο της ανάγκης, μολαταύτα επιβάλλεται να γίνει αυτή η προσθήκη για τους εκτιθέμενους ανωτέρω λόγους. Ίσως όμως η εφαρμογή του δικαίου της ανάγκης και η επίκλησή του να «λύνει τα χέρια» στον συντακτικό νομοθέτη, ένεκα της απουσίας των τουρκοκυπρίων και μια αναθεώρηση του Συντάγματος να μην καθίσταται τόσο δυσυπέρβλητη τελικά. Στο παρελθόν έχουν γίνει επιτυχημένες προσθήκες στο κυπριακό σύνταγμα ιδίως με την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. (βλ. άρθρο 1Α, το οποίο αποτελεί καταλυτικό και κομβικό άρθρο).

Δεν είναι δυνατόν να θεωρείται προοδευτική και δημοκρατική μια χώρα, η οποία δεν προασπίζει στον θεμελιακό και θεμελιώδη νόμο της το συνταγματικό δικαίωμα στην υγεία.

Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι παρωχημένο και αναχρονιστικό σε πολλά σημεία του και προβάλλεται ως αναγκαία η εξέλιξη του, ώστε να συνάδει απόλυτα με τις αξίες και τα ιδανικά που έχει υιοθετήσει η οικογένεια της Ε.Ε.
Αναμφισβήτητα η Κύπρος συνιστά μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας και πρεσβεύει τις δημοκρατικές αξίες και τα δημοκρατικά ιδεώδη αυτής. Για τον λόγο αυτό λοιπόν πρέπει να προβεί στην προσθήκη αυτή, ώστε όταν κανείς κοιτάξει το νομικό της καθρέφτη, δηλαδή το Σύνταγμά της, να μπορεί να καταλάβει ότι εκεί αντικατοπτρίζεται η κοινωνική ευαισθησία από την οποία αριδήλως διαπνέεται η Κύπρος.
Μια τροποποίηση και αναθεώρηση λοιπόν καθίσταται επιτακτική άμεσα.

*Νίκος Γ. Σταύρου είναι Δικηγόρος (LL.M) και Υποψήφιος Διδάκτωρ Νομικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Kathimerini.com.cy

Προσωπικότητες στην ''Κ'': Τελευταία Ενημέρωση

X