Στην ερώτηση «πού αποδίδετε το γεγονός ότι υπήρξαν τόσες ευκαιρίες για επίλυση του Κυπριακού, ωστόσο κανένας πολιτικός δεν τόλμησε να κάνει το βήμα;», οι δημοσιογράφοι πολιτικού ρεπορτάζ από τους οποίους πήρα συνέντευξη στο πλαίσιο έρευνας για το βιβλίο μου «Ηρεμίας 21», απάντησαν: «επειδή κανείς δεν ήθελε να αναλάβει την ευθύνη».
Το βρήκα πολύ λογικό. Ποιος πολιτικός αναλαμβάνει την ευθύνη να πάρει από το χέρι έναν ολόκληρο λαό και να κάνει μαζί του το άλμα προς μια νέα συνθήκη, με τις αβεβαιότητες που αυτή προϋποθέτει, όταν μέχρι τότε αυτό που του υποσχόταν ήταν η επιστροφή σε μια ιδανική, παρελθοντική κατάσταση; Ένας άνθρωπος που δεν έκανε ποτέ λάθος, είπε ο Αϊνστάιν, δεν δοκίμασε ποτέ κάτι καινούργιο. Προφανώς.
Όσο οι ηγέτες της ελληνοκυπριακής πλευράς διαπραγματεύονται μια λύση που προϋποθέτει την επιστροφή στο παρελθόν και σε μία εξιδανικευμένη κατάσταση που δεν υπάρχει, ούτε και υπήρξε ποτέ, θα καταλήγουμε πάντοτε στο ίδιο αδιέξοδο. «Η Αμμόχωστος δεν είναι ένα πολιτικό κεφάλαιο που δεν θέλουμε να σπαταλήσουμε», ανέφερε στην ομιλία του την περασμένη εβδομάδα ο Ανδρεάς Καζαμίας. Ούτε είναι, όμως, μια στατική κατάσταση στην οποία μπορούμε να επιστρέψουμε. Κι όμως, συνεχίζουμε να διαπραγματευόμαστε σαν να είναι – παγιδευμένοι σε έναν ατέλειωτο κύκλο.
Είναι τρέλα να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Εκτός κι αν το αποτέλεσμα που περιμένεις είναι ακριβώς αυτό που παίρνεις: μια θέση στο βάθρο αυτών που προσπάθησαν αλλά απέτυχαν «λόγω της αδιαλλαξίας της Τουρκίας». Ιδιαίτερα βολικό, ειδικά όταν το βάθρο αυτό είναι χτισμένο από ένα μείγμα πόνου και θυμού, που στερεοποιείται με μια γερή δόση φρούδας ελπίδας.
Η Αμμόχωστος, πρόσθεσε ο κ. Καζαμίας, «είναι άνθρωποι! Είναι ζωή!». Η Αμμόχωστος, ωστόσο, δεν είναι μόνο οι Ελληνοκύπριοι άνθρωποι. Τώρα πια, δεν είναι ούτε μόνο οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί της. Είναι κι εκείνοι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εκεί από γονείς που ήρθαν από την Τουρκία επειδή κάποιος τους υποσχέθηκε μια καλύτερη ζωή. Είναι κι αυτοί οι ίδιοι γονείς που είδαν στην πόλη μια νέα ευκαιρία στη ζωή. Γιατί αν είναι να πούμε αλήθειες πρέπει να τις πούμε όλες. Αν η Αμμόχωστος είναι ζωή, τότε είναι το άθροισμα όλων αυτών των ζωών μαζί, ισότιμα και ακριβοδίκαια.
Κι αν η Αμμόχωστος σήμερα πονεί, όπως σημείωσε ο κ. Καζαμίας, για τις πρόσφατες τραγωδίες που βίωσε η Κύπρος, δεν γίνεται να μην πονεί και για τις ανθρώπινες τραγωδίες που συμβαίνουν λιγότερα από 380 χιλιόμετρα μακριά. Δεν γίνεται να μην πενθεί για τη σφαγή αμάχων, όταν η διεθνής κοινότητα –συμπεριλαμβανομένης της δικής μας κυβέρνησης– αποτυγχάνει να υπερασπιστεί τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Αν όλ’ αυτά είναι η Αμμόχωστος, τότε είναι η πόλη του κοινού μας μέλλοντος που μας καλεί να κάνουμε το άλμα προς τα εμπρός. Δεν φτάνει όμως να βρεθεί κάποιος πολιτικός που να συστρατεύεται με το όραμα αυτό. Είναι απαραίτητο να έχει και το θάρρος του οράματός του.
Το Βαρώσι που εγώ «κληρονόμησα» από τον πατέρα και τον παππού μου είναι αυτό το Βαρώσι. Γι’ αυτό θα αγωνίζομαι. Αυτές τις αξίες δεν θέλω να ξεχάσω. Γιατί το »Δεν Ξεχνώ και Αγωνίζομαι», όταν δεν ξέρεις τι είναι τελικά εκείνο για το οποίο αγωνίζεσαι, είναι ένα κενό σύνθημα. Η ερώτηση που οφείλουμε να κάνουμε δεν είναι πότε επιτέλους θα επιστρέψουμε στο Βαρώσι, αλλά ποιο είναι το Βαρώσι για το οποίο αξίζει να αγωνιζόμαστε.
Η Χαρά Ζυμαρά είναι συγγραφέας.
