Του Αλέξη Παπαχελά
Ενα ερώτημα που δεν έχει απαντηθεί σε σχέση με την ελληνική κρίση είναι τι θα είχε συμβεί αν στην ηγεσία της Ευρώπης βρίσκονταν ηγέτες όπως ο Μιτεράν, ο Σμιτ, ο Κολ ή ο Σιράκ. Θα είχαν χειριστεί την υπόθεση με την ίδια αποφασιστικότητα με την οποία επέβαλαν την ενοποίηση και το ευρώ; Θα είχαν «καθαρίσει» το ζήτημα πολύ πιο γρήγορα, χωρίς να το αφήσουν να σέρνεται για μήνες αναμένοντας το εκλογικό αποτέλεσμα σε κάποιο κρατίδιο;
Η απάντηση που δίνουν όσοι βρέθηκαν στο τιμόνι την περίοδο 2010-15 είναι πως οι προκάτοχοί τους έφτιαξαν μια Ε.Ε. και κατασκεύασαν ένα ευρώ που άρμοζε σε ήρεμες, καλές εποχές. Δεν είχαν, δηλαδή, προβλέψει τι θα συνέβαινε έπειτα από μια παγκόσμια οικονομική κρίση ή εάν ένα ευρωπαϊκό κράτος κατέρρεε.
Το επόμενο διάστημα θα φανεί αν οι απανωτές κρίσεις που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. από τον κορωνοϊό και μετά θα αναδείξουν στιβαρούς ηγέτες
Και άφησαν πίσω τους ένα ημιτελές κατασκεύασμα, που παρ’ ολίγον να καταρρεύσει στην πρώτη σοβαρή δοκιμασία.
Η αλήθεια είναι όμως πως οι ευρωπαϊκές ηγεσίες αδυνάτισαν με το πέρασμα του χρόνου. Η Ευρώπη σπάνια παράγει στιβαρούς ηγέτες και όταν το κάνει προκύπτουν ηγέτες που δεν θαυμάζουν τους φιλελεύθερους θεσμούς και τις παραδοσιακές αξίες της. Οι συμβατικοί ηγέτες της είναι δέσμιοι του κομματικού νταραβεριού, καθώς συχνά συγκυβερνούν με άλλα κόμματα. Σε μερικές περιπτώσεις χρειάζονται εβδομάδες για να καταλήξουν σε μια απόφαση και να την υπογράψουν τα μέλη ενός συνασπισμού.
Την ίδια ώρα, βέβαια, την Αμερική κυβερνά ο Τραμπ τσαλαπατώντας κάθε κανόνα συμπεριφοράς ενός δυτικού ηγέτη. Ενα νέο στερεότυπο ηγέτη γίνεται αποδεκτό σε όλη τη Δύση από την ώρα που επιβλήθηκε στις ΗΠΑ. Σε αντίθεση με τους σημερινούς Ευρωπαίους ηγέτες, ο Τραμπ παίρνει αποφάσεις χωρίς να λογαριάζει ιδιαίτερα τη Δικαιοσύνη, τα μέσα ενημέρωσης και όλα τα υπόλοιπα θεσμικά αντίβαρα. Δεν χρειάζεται, προς το παρόν, να ρωτήσει κάποιον κυβερνητικό εταίρο και οι αποφάσεις του σε μεγάλα θέματα εξωτερικής πολιτικής είναι συχνά παρορμητικές και στιγμιαίες.
Ο Τραμπ θαυμάζει επίσης όποιον άλλον ηγέτη θαυμάζει εκείνον ή ακολουθεί το ίδιο αξιακό μοντέλο διακυβέρνησης. Θαυμάζει τον Πούτιν, τον Ερντογάν, τον Σι, ίσως και να ζηλεύει την παντοδυναμία τους. Μπορεί κάποιος να φανταστεί πώς βλέπει τους Ευρωπαίους όταν ένας έμπειρος πρώην πρωθυπουργός και νυν γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ τού στέλνει το πιο γλειφτικό μήνυμα που μπορεί κάποιος να φανταστεί.
Λένε ότι οι κρίσεις γεννάνε τελικά ηγέτες. Το επόμενο διάστημα θα φανεί αν οι απανωτές κρίσεις που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. από τον κορωνοϊό και μετά θα αναδείξουν στιβαρούς ηγέτες. Επί του παρόντος, έχουμε πολλές δηλώσεις προθέσεων, εκθέσεις Ντράγκι και ελάχιστη αποφασιστικότητα στην πράξη.
