Του Απόστολου Κουρουπάκη
Στην Ελλάδα λόγω των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση ξεκίνησαν διάφορες εκδηλώσεις. Σε αυτές συμμετέχουν και πάρα πολλοί φορείς, όπως μουσεία, ερευνητικά κέντρα, πολιτιστικά ιδρύματα βιβλιοθήκες και Αρχεία, με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους και τις περιφερειακές του διευθύνσεις να έχουν κεντρικό ρόλο. Μάλιστα, και σε άλλες χώρες του εξωτερικού όταν έχουν ανάλογους εορτασμούς ανοίγουν τα Αρχεία τους, τις υπηρεσίες τους δηλαδή και με τα ιστορικά έγγραφα που διαφυλάσσουν διοργανώνουν εκδηλώσεις, προχωράνε σε εκδόσεις, συμμετέχουν σε εκθέσεις και γενικώς είναι ζωντανά πολιτιστικά κύτταρα.
Εδώ σε εμάς τι γίνεται με τα Αρχεία και τα αρχεία γενικώς; Τίποτε δεν γίνεται, και ξέρετε γιατί; ∆ιότι κανέναν δεν τον κόφτει, και όσοι ενδιαφέρονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάνουν τη δουλειά τους, κυρίως απευθύνονται στο εξωτερικό, ή καταφεύγουν σε λύσεις όπως ήδη δημοσιευμένα αρχειακά τεκμήρια και άλλα παρόμοια. Η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα σχετικά με τα αρχεία είναι τραγική, κάθε υπουργείο έχει τη δική του υπηρεσία, η οποία δεν συμμορφώνεται με τη νομοθεσία, και δεν παραδίδει το αρχειακό του υλικό στα Κρατικά Αρχεία, και δεν φτάνει αυτό, αλλά και όποιο υλικό έχει μείνει στα υπόγειά του όχι μόνο δεν συντηρείται, αλλά παραμένει στο έλεος των τρωκτικών, της φύσης και της διάθεσης των υπαλλήλων. Πολλάκις, άκουσα τις λέξεις και τις φράσεις, έχει πλημμυρήσει ο χώρος, είναι γεμάτος ποντίκες το υπόγειο, λείπε σε άδεια ο υπεύθυνος λειτουργός, πρέπει να κάνετε αίτηση, και αυτή να απευθύνεται στον διευθυντή της υπηρεσίας, απαγορεύεται να το δείτε, λόγω προσωπικών δεδομένων, δεν, δεν, δεν. Μόνο δεν γίνεται, και για να εξηγηθώ, δεν μιλάμε για αρχεία που θα αλλάξουν τον ρου της ιστορίας, ούτε για έγγραφα που θα μου αποκάλυπταν ποιος άνοιξε την πόρτα στους Τούρκους το καλοκαίρι του 1974… ή τον σκοτεινό ρόλο του Μακαρίου στα 13 Σημεία… όχι μιλάμε για έγγραφα που κυρίως αφορούν την τοπική μικροϊστορία, στοιχεία που θα φώτιζαν ξεχασμένες πτυχές της ιστορίας κάποιων ανθρώπων που σε καιρούς δύσκολους έβλεπαν λίγο πιο μπροστά. Και όμως, καμία τύχη, όλα είναι τόσο δύσκολα, για να μελετήσεις αρχείο που βρίσκεται σε υπηρεσία κάποιου Υπουργείου θα πρέπει να είσαι τουλάχιστον σούπερ ήρωας, να επιμείνεις τόσο πολύ που να βαρεθούν να σε ακούν.
Αφήστε που η καραμέλα προσωπικά δεδομένα είναι η πιο καλή δικαιολογία για να μην προχωρήσει τίποτα. ∆εν μπορείτε να δείτε το αρχείο, είναι κλειστό λόγω προσωπικών δεδομένων… ασχέτως αν το πρόσωπο η τα πρόσωπα έχουν μεταβεί στας άνω μονάς εδώ και δεκαετίες, ασχέτως αν εσένα ως μελετητή δεν σε ενδιαφέρουν τα πρόσωπα, αλλά κάτι άλλο από το έγγραφο ή τον φάκελο. Όχι, ο οφειλέτης του 1920 σε αθλητικό σωματείο της επαρχίας Λάρνακας πρέπει εκατό χρόνια μετά να προστατευτεί… Λογικό!
∆εν αρκεί η καλή διάθεση μεμονωμένων υπαλλήλων στο Κρατικό Αρχείο ή σε Τμήματα Υπουργείων ή άλλων υπηρεσιών. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι αν θέλουμε να καυχιόμαστε για την ιστορία μας θα πρέπει να είμαστε σε θέση να τη μελετούμε με επιστημονικούς όρους σε κατάλληλα περιβάλλοντα. Οι αρμόδιοι από το Υπουργείο ∆ικαιοσύνης έχουν επισκεφθεί το Κρατικό Αρχείο να δουν πού στεγάζεται και πώς γίνεται η επιστημονική έρευνα εκεί; Η κα Γιολίτη είχε κάνει μια επίσκεψη στην αρχή της θητείας, φαντάζομαι εθιμοτυπική, κατάλαβε τι είδε; Ως απόφοιτος του Trinity και ως μεταπτυχιακή στη Φλωρεντία θα είδε τις εκεί βιβλιοθήκες και Αρχεία. Καλά δεν λέω να τα κάνουμε όπως εκεί, αλλά τουλάχιστον να μην ασφυκτιεί η ιστορία μας σε ορόφους πολυκατοικιών και σε υπόγεια με εχθρούς ποντίκια και υγρασία…, αν κάποιος σκεφτόταν την ιστορία της Κύπρου, της Κυπριακής ∆ημοκρατίας, των κοινοτήτων του νησιού και λοιπά με βάση τα αρχεία που είναι διαθέσιμα στα Αρχεία και τις Υπηρεσίες Αρχείου της ∆ημόσιας Υπηρεσίας θα πίστευε ότι αυτός ο τόπος δεν έχει ιστορία, ότι όλα συνέβησαν κάποτε, κάπως και σήμερα εμείς καυχιόμαστε για την ιστορία μας, που δεν είναι καταγεγραμμένη πουθενά. Και όλα αυτά σε μία χώρα που η μνήμη και η ιστορία βάλλονται πανταχόθεν.
