Της Ελένης Ξένου
Την περίοδο της μεγάλης κρίσης, όταν ξυπνήσαμε μια μέρα και βρεθήκαμε οι πάντες κουρεμένοι (απολυμένοι, απελπισμένοι, πτωχευμένοι κτλ. κτλ.) και ενώπιον της τρομαχτικής ανακάλυψης ότι αυτό το κράτος ήταν βουτηγμένο μέσα στη διαφθορά και στη διαπλοκή τι κάναμε για να αλλάξουν τα πράγματα και για να μη βρεθούμε ξανά στην ίδια κατάσταση; Τίποτα απολύτως. Σιωπήσαμε. Και υπομέναμε άλλοι οργισμένοι, άλλοι λιγότεροι οργισμένοι να «περάσει το κακό». Και το κακό πέρασε ή τουλάχιστον έτσι θέλαμε να πιστεύουμε και όταν θεωρήσαμε ότι πέρασε επανήλθαμε στα ίδια. Λες και δεν είχε μεσολαβήσει το χάος. Χτίζαμε πύργους, μιλούσαμε για επενδυτικά σχέδια, προσκυνούσαμε τον κάθε εγκληματία επενδυτή που ερχόταν από τα βάθη της Ασίας να ενισχύσει το οικονομικό μας όραμα, τσακωνόμαστε για το ποιος είναι περισσότερο πατριώτης από τον άλλο κτλ. κτλ. κτλ. Τι είχες Γιάννη μου, τι είχα πάντα. Κοινώς δεν αλλάξαμε μυαλά ή κι αν κάποιοι κατάφεραν να δουν τα πράγματα από άλλη οπτική γωνία προφανώς ήταν μια θλιβερή μειοψηφία που δεν μπόρεσε να κάνει τη διαφορά. Και ύστερα ήρθε και μας βρήκε η πανδημία, όχι μόνο εμάς, αλλά ολόκληρο τον πλανήτη.
Μας κλείδωσε στα σπίτια μας, μας στέρησε την αγκαλιά από τους δικούς μας, μας στέρησε τους ίδιους τους δικούς μας, μας ανάγκασε να έρθουμε ενώπιος ενωπίω με την ευθραυστότητα της ζωής και μας έφερε και πάλι το οικονομικό χάος. Και τώρα ετοιμαζόμαστε όλοι και πάλι να επανέλθουμε στην «κανονικότητα». Μήπως θα συμπεριφερθούμε ξανά με τα ίδια μυαλά; Με αυτή τη νοοτροπία τού «να περάσει κι αυτό το κακό;» Ή θα καταφέρουμε επιτέλους να μετακινήσουμε λιγάκι τον τρόπο σκέψης μας, ώστε να απαιτήσουμε ένα άλλο τρόπο ζωής και κυρίως μια άλλη ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και σε προσωπικό, αλλά και σε κρατικό επίπεδο; Διότι, αν μετά από όλο αυτό που μεσολάβησε και το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα χιλιάδες θανάτους ανά το παγκόσμιο δεν έχουμε ακόμα αντιληφθεί πως εκείνο που θεωρούσαμε «κανονικότητα» εσφαλμένα το θεωρούσαμε κανονικότητα, τότε πραγματικά είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
Διάβαζα τις προάλλες ότι περισσότεροι από 200 διάσημοι καλλιτέχνες και νομπελίστες από όλη τη γη έγραψαν ένα κείμενο μέσα από τον οποίο ζητούν «να μην επιστρέψουμε στην κανονικότητα». Συνέταξαν ένα είδος «μανιφέστου» κάλεσμα προς τους ηγέτες και πολίτες «να αλλάξουν ριζικά τρόπο ζωής, κατανάλωσης και οικονομίας, διότι οι διορθώσεις και οι προσαρμογές πλέον δεν αρκούν και ο λόγος που δεν αρκούν είναι γιατί το πρόβλημα είναι συστημικό». Γράφουν, μεταξύ άλλων, πως «ο καταναλωτισμός μας οδήγησε να αρνηθούμε τη ζωή αυτή καθ’ εαυτή. Η ρύπανση, η υπερθέρμανση του πλανήτη και η καταστροφή των φυσικών χώρων οδηγούν τον κόσμο σε σημείο καμπής, σε σημείο ρήξης. Γι’ αυτούς τους λόγους, σε συνδυασμό με τις συνεχώς αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες μας φαίνεται αδιανόητο να «επιστρέψουμε στην κανονικότητα». Καλούμε επισήμως τους ηγέτες και τους πολίτες να βγουν από την αστήρικτη λογική που εξακολουθεί να επικρατεί για να εργασθούν επιτέλους για μια βαθιά αναθεώρηση των στόχων, των αξιών και της οικονομίας. Ο ριζικός μετασχηματισμός που απαιτείται –σε όλα τα επίπεδα– χρειάζεται κουράγιο και θάρρος. Δεν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί χωρίς μια τεράστια και αποφασιστική δέσμευση».
Αν πραγματικά και εμείς έχουμε καταλάβει πέντε πράγματα από αυτή την τρομαχτική εμπειρία που ζήσαμε (και η οποία ακόμα δεν έχει περάσει) τότε οφείλουμε να μην επιστρέψουμε στην «κανονικότητα» μας, αλλά να απαιτήσουμε μια ουσιαστική αναθεώρηση στόχων, αξιών και οικονομικών πλάνων. Οφείλουμε να μη σκεφτεί και πάλι –ως συνήθως– ο καθένας το τομάρι και τον δικό του μικρόκοσμο, αλλά να ανοίξουμε και το πνεύμα και το βλέμμα μας, ώστε να απαιτήσουμε συλλογικά αυτό τον ριζικό ανασχηματισμό. Ούτως ώστε αυτός ο τόπος να αρχίσει να επενδύει επιτέλους σε άλλες προτεραιότητες ζωής και όχι απλώς πάνω σε πύργους που χτίζονται στην άμμο μέχρι να «περάσει το κακό».
