Του Παύλου Ξανθούλη
Η Άγκελα Μέρκελ έδωσε το «παράγγελμα», η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε (βεβαίως) «ναι» και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. Γιοσέπ Μπορέλ «εκτέλεσε», βάζοντας στο χαρτί της «Στρατηγικής Πυξίδας» της Ε.Ε., την κατάργηση της ομοφωνίας και κατά συνέπεια, την προοπτική λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία, για ζητήματα «άμυνας και ασφάλειας». Ως αποτέλεσμα, το προσχέδιο της Στρατηγικής Πυξίδας, το οποίο εγκρίθηκε την Κομισιόν και τέθηκε στο τραπέζι των «27» για λήψη αποφάσεων, επιχειρεί πολιτική εξαφάνιση των μικρών κρατών-μελών, τερματίζοντας τη δυνατότητά τους να ασκήσουν το δικαίωμα αρνησικυρίας, αποκλειστικά (σ.σ. στη φάση αυτή) στα θέματα άμυνας και ασφάλειας της Ε.Ε.
Αν και απόφαση δεν αναμένεται να ληφθεί, λόγω των ευνόητων αντιδράσεων πολλών μικρών και κάποιων μεσαίων κρατών-μελών, το όλο εγχείρημα για σύνθλιψη του δικαιώματος βέτο, δίνει σαφές στίγμα προθέσεων και καθιστά σαφές ότι η γερμανική μηχανή δεν θα κάνει πίσω και ότι θα συνεχίσει να επιδιώκει να βρει τρόπους για να περιθωριοποιήσει ακόμη περισσότερο τα μικρά κράτη-μέλη της Ε.Ε., στα οποία περιλαμβάνεται και η Κύπρος.
Πηγή με άριστη γνώση του θέματος, ανέφερε στην «Κ» ότι κατά την παρουσίαση της Στρατηγικής Πυξίδας στους ΥΠΑΜ των «27» πριν από μερικές μέρες στις Βρυξέλλες, ο Γιοσέπ Μπορέλ επιχείρησε να εμφανιστεί καθησυχαστικός. Γνωρίζοντας τις αντιδράσεις μικρών και μεσαίων κρατών-μελών, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. διαβεβαίωσε ότι το ζήτημα της λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία και όχι με ομοφωνία δεν είναι της παρούσης και ότι θα διατηρηθεί ο διακυβερνητικός χαρακτήρας λήψης αποφάσεων, για τα θέματα άμυνας και ασφάλειας. Προφανώς μέχρι νεωτέρας...
Αν όμως ο Γιοσέπ Μπορέλ, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η Άγκελα Μέρκελ γνώριζαν ότι οι δυνατότητες σύνθλιψης του δικαιώματος βέτο των 27, σε θέματα άμυνας και ασφάλειας, ήταν ανύπαρκτες (στην παρούσα φάση), γιατί δρομολόγησαν την περίληψη της πρόνοιας αυτής στο χαρτί; Γιατί εγκρίθηκε από την Κομισιόν και γιατί παρουσιάστηκε στα 27 κράτη-μέλη, έστω με τη διαβεβαίωση ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει; Την απάντηση δίνουν κοινοτικοί κύκλοι, οι οποίοι θεωρούν ότι η Άγκελα Μέρκελ, εκφράζοντας τη γερμανική θέση, την οποία αναμένεται να ακολουθήσει και ο διάδοχός της, «άρχισε εργολαβικά το ροκάνισμα του δικαιώματος βέτο». Κάτι που όπως εκτιμάται, «θα συνεχιστεί με τις ευλογίες όλων των μεγάλων κρατών, περιλαμβανομένης της Γαλλίας, προκειμένου να θεσμοθετηθεί και επισήμως η πρακτική των κρατών-μελών διαφορετικών ταχυτήτων». Όχι μόνο σε θέματα άμυνας και ασφάλειας, που θεωρούνται «σημείο εκκίνησης» για κατάργηση του δικαιώματος βέτο, αλλά σε όλα τα μείζονα πεδία αποφάσεων.
Άλλωστε η ίδια η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, είχε δηλώσει δημοσίως ότι επεδίωκε να βρει τρόπους να υπερβεί την άσκηση βέτο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας τον Δεκέμβριο του 2020 για τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. (ΠΔΠ), ενώ έξι μήνες αργότερα, τον Ιούνιο του 2021 αναζητούσε νομικούς και πολιτικούς τρόπους για να υπερβεί το δικαίωμα βέτο της Βουλγαρίας, αναφορικά με την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και δη της Βόρειας Μακεδονίας. Ανεξαρτήτως θέματος και της άποψης του καθενός, είτε για το ΠΔΠ της Ε.Ε., είτε για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, η προοπτική κατάργησης ή υπέρβασης του δικαιώματος βέτο ενός κράτους-μέλους εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους. Κυρίως για τα μικρά κράτη-μέλη, τα οποία θα καταντήσουν έρμαιο των μεγάλων και με θεσμοθετημένο επίσημο καθεστώς.
Με ό,τι βεβαίως αυτό συνεπάγεται και για την Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία έχει και θα συνεχίσει ως φαίνεται να έχει, αρκετά ανοικτά μέτωπα στην Ε.Ε. και συνεπώς ενδεχόμενη κατάργηση του δικαιώματος βέτο θα οδηγήσει μοιραία σε κατάργηση και αρκετών διεκδικήσεών της. Ας μην ξεχνούμε ότι η δυνατότητα άσκησης βέτο, σε συνδυασμό με τη λανθασμένη νομική βάση που είχε επιλέξει το 2004 η Κομισιόν για την πρόταση Κανονισμού για «απευθείας εμπόριο» έσωσαν κυριολεκτικά την Κυπριακή Δημοκρατία. Η οποία, αν επιβάλλονταν «τα θέλω» του Γκούντερ Φερχόιγκεν, «υπερβαίνοντας» το δικαίωμα βέτο της Κυπριακής Δημοκρατίας και αργότερα του Στέφαν Φούλε (που ευτυχώς φρέναρε ο Γιαννάκης Κασουλίδης στην Ευρωβουλή), το ψευδοκράτος θα είχε ήδη αποκτήσει καθεστώς Ταϊβάν. Και η Ε.Ε. θα είχε συνάψει εμπορικές σχέσεις με μια κατοχική οντότητα, χωρίς να χρειάζεται καν ντε γιούρε αναγνώριση, βάζοντας οριστικά ταφόπλακα στο Κυπριακό…
