Του Παύλου Ξανθούλη
Πριν από δύο περίπου μήνες, η «Οικονομική Καθημερινή» δημοσίευσε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες, η Άγκυρα θα υπέβαλλε σε «στρες τεστ» τον απεσταλμένο της Ε.Ε. στο Κυπριακό, πρώην επίτροπο Γιοχάνες Χαν. Παρά τους πανηγυρισμούς της Λευκωσίας για τον διορισμό Χαν, η «Κ» σημείωνε ότι η διαδρομή του Αυστριακού επισήμου θα είναι δύσκολη. Όχι μόνο γιατί ένας διορισμός δεν μεταφράζεται αυτομάτως σε «ενεργότερη εμπλοκή» της Ε.Ε. που ζητάει εδώ και δυόμισι χρόνια ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Αλλά και γιατί «η Τουρκία θα επεδίωκε να υποβάλει τον Γιοχάνες Χαν σε “πολιτικές εξετάσεις”, προκειμένου να συναινέσει στην ουσιαστική εμπλοκή του στο Κυπριακό, περιλαμβανομένης και της συμμετοχής του στην πολυμερή διάσκεψη». Ως γνωστόν, η πολυμερής διάσκεψη ολοκληρώθηκε προχθές στη Νέα Υόρκη και ο Γιοχάνες Χαν απουσίαζε. Και απουσίαζε ως αποτέλεσμα του «στρες τεστ», στο οποίο εξακολουθεί να υποβάλλεται από την Άγκυρα. Άλλωστε, για τον ίδιο λόγο, δεν πήρε ραντεβού, όχι μόνο από τον Χακάν Φιντάν, αλλά ούτε από τον Ερσίν Τατάρ, ο οποίος δεν είναι ιδιαίτερα πολυάσχολος, αν συνυπολογίσουμε ότι είχε τον χρόνο να συναντήσει τον Φειδία Παναγιώτου.
Όλα αυτά, λοιπόν, γίνονται προκειμένου να ελεγχθεί η «προσαρμοστικότητα» της Ε.Ε., σε σχέση με τις θέσεις που ήδη προβάλλει ως προαπαιτούμενο η τουρκική πλευρά, για να συναινέσει σε νέα διαδικασία απευθείας διαπραγμάτευσης για διευθέτηση του Κυπριακού. Με πολύ απλά λόγια, η στάση που θα υιοθετήσει ο Γιοχάνες Χαν έναντι των τουρκικών θέσεων για κυριαρχική ισότητα του ψευδοκράτους, «μέσω ικανοποίησης των τριών Άλφα, απευθείας εμπορίου, απευθείας πτήσεων και απευθείας σχέσεων της ΤΔΒΚ με την Ε.Ε., θα κρίνει πολλά», όπως έλεγαν στην «Κ» ξένοι διπλωματικοί κύκλοι.
Αυτό το παιγνίδι που έχει στήσει η Άγκυρα, στοχεύοντας στην «προσαρμογή» των Βρυξελλών, με τις τουρκικές θέσεις, διευκολύνεται από δύο αδύναμους κρίκους:
• Ο πρώτος είναι η ίδια η Ε.Ε. Η οποία, παρά το άδειασμα του απεσταλμένου της στο Κυπριακό, από την Άγκυρα και τον Ερσίν Τατάρ, δεν τόλμησε να αρθρώσει λέξη. Ούτε νύξη, ούτε παράπονο από την Ε.Ε. Παρακολουθεί «στωικά» την Τουρκία να απορρίπτει τον ρόλο του Γιοχάνες Χαν, υποβαθμίζοντάς τον σε «εσωτερική ενέργεια» της Ε.Ε. Και αποφεύγει να θέσει ουσιαστικά την Τουρκία προ των ευθυνών της, στάση που δυστυχώς η Ε.Ε. τηρεί σε όλα τα ανοικτά μέτωπα, πέραν του Κυπριακού. Περιλαμβανομένου ακόμη και του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου, το οποίο έχει καταστεί όμηρος της Τουρκίας, παρά το γεγονός ότι συγχρηματοδοτείται από την ίδια την Ε.Ε.
• Ο δεύτερος αδύναμος κρίκος είναι η Λευκωσία, η οποία γνωρίζει και τις σημερινές δυνατότητες της Ε.Ε., αλλά και τις προτεραιότητές της. Προτεραιότητες που έχουν οδηγήσει στην αναγόρευση της Τουρκίας σε στρατηγικό εταίρο, και σε ζητήματα άμυνας και ασφάλειας. Ακόμη και μετά από την εξέλιξη αυτή, για την οποία ο ΥΠΑΜ της Ελλάδας Νίκος Δένδιας εξέφρασε ανησυχία για συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE, κάνοντας λόγο για «κερκόπορτα», η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη εξακολουθεί να εξαντλείται στο αφήγημα της ανύπαρκτης διασύνδεσης ευρωτουρκικών-Κυπριακού, θεωρώντας ότι αυτή η πολιτικά και πρακτικά ανυπόστατη διασύνδεση, θα μας λύσει το Κυπριακό.
Τα πράγματα είναι δυστυχώς διαφορετικά. Αν «κάνουμε λογαριασμό» της προχθεσινής πολυμερούς διάσκεψης, θα δούμε ότι το αποτέλεσμα εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο την Τουρκία, η οποία έχει εκτρέψει τις συζητήσεις σε ΜΟΕ «δύο οντοτήτων», επικαλύπτοντας την ουσία του Κυπριακού. Κι ενώ η διχοτόμηση είναι μπροστά μας, η Λευκωσία που πήρε απλώς μια παράταση, χτενίζεται, αρκούμενη σε μια επικοινωνιακή διαχείριση. Επαναλαμβάνοντας το αφήγημα της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ), παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο ΟΗΕ της λέει κατάμουτρα και δημόσια ότι αυτό τελείωσε, δεν περπατά. Όμως, η κυβέρνησή μας δεν πτοείται και θεωρεί ότι θα ενεργοποιήσει τη βολικά απούσα Ε.Ε., μέσω της οποίας θα πείσει και τον ΟΗΕ και εν τέλει θα πειθαναγκάσει και την Άγκυρα να μας λύσουν όλοι μαζί το Κυπριακό, στη βάση ΔΔΟ (σ.σ. την οποία δεν είμαι σίγουρος ότι εμείς θέλουμε).
Ομολογώ ότι όλο αυτό είναι, αν μη τι άλλο, ένα υπερφιλόδοξο πλάνο. Αν και στερείται ουσίας, δεν παύει να έχει έντονο επικοινωνιακό χαρακτήρα. Και σίγουρα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από το στρες τεστ της Άγκυρας προς τον Γιοχάνες Χαν. Διότι η δική μας κυβέρνηση, έχει την ιδιότητα να δοκιμάζει όχι μόνο την αντοχή και την υπομονή μας, αλλά και τη νοημοσύνη μας.
xanthoulis.pavlos@gmail.com
