Ακόμα και ο θάνατός του είχε τον δικό του συμβολισμό. Ο λόγος για τον αείμνηστο Γλαύκο Κληρίδη, που την ημέρα που του έλαχε να φύγει από τη ζωή, το κρατικό μόρφωμα στον Βορρά θα συμπλήρωνε 30 χρόνια ζωής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα είναι εδώ σε κάθε ακόμα επέτειο καταδίκης, να μας θυμίζει τις αντιφάσεις με τις οποίες πολιτεύτηκε ο ίδιος και μαζί του η χώρα ολόκληρη. Ο Γλαύκος Κληρίδης που έδωσε μέχρι και την τελευταία του πολιτική μάχη το 2004 με μετριοπάθεια και ορθολογισμό, υπήρξε όντως ένας ρεαλιστής πολιτικός, οξυδερκής και διορατικός. Ήταν πάντα σε θέση να αντιλαμβάνεται τα συμφέροντα της χώρας και να διαχωρίζει το συλλογικό από το προσωπικό ή και κομματικό συμφέρον. Εξού και ο ίδιος βγήκε από τον πολιτικό στίβο όπως μπήκε, εν αντιθέσει με τον αυτόκλητο πολιτικό του υιό και σημερινό πρόεδρο, που αποκρύβει ό,τι μπορεί από το «Πόθεν Έσχες» του, ενώ το δικηγορικό γραφείο που φέρει το όνομά του, στοιβάζει εκατομμύρια. Ο Κληρίδης συνήθως ήταν στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Με πραότητα ζύγιζε τα πολιτικά δεδομένα και έπαιρνε θέση καθαρά και σταράτα. Πάντοτε με σεβασμό στους πολιτικούς του αντιπάλους και στους θεσμούς.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ακολουθούσε πάντα την οδό του συλλογικού έναντι του προσωπικού οφέλους, ή ότι δεν διέπραξε λάθη, ούτε ότι αυτά μετά θάνατον απαλείφονται. Πρώτα απ’ όλα υπέπεσε στο κλασικό πολιτικό ολίσθημα για το οποίο κατηγορούσε κατά καιρούς τους αντιπάλους του. Για να καταφέρει να εκλεγεί το 1993, συνεργάστηκε με το ΔΗΚΟ του Σπύρου Κυπριανού και υποσχέθηκε να πετάξει στον κάλαθο της ιστορίας τις Ιδέες Γκάλι που για πρώτη φορά καθόριζαν πρακτικά το επιδιωκόμενο πλαίσιο Ομοσπονδίας.Το 1998 έβαλε τη χώρα σε μπελάδες, καθώς για να καταφέρει να επανεκλεγεί με ακροδεξιές ψήφους, πούλαγε ενιαία αμυντικά δόγματα και αγόραζε ρωσικούς πυραύλους που δεν ήρθαν φυσικά ποτέ. «Η συμβουλή μου προς τους νεότερους πολιτικούς είναι να μελετήσουν πολύ καλά τι κάναμε όλα αυτά τα χρόνια και να αποφύγουν να κάνουν τα ίδια λάθη. Δυστυχώς υπερεκτιμούμε τις δυνάμεις μας ως προς το πού θα θέλαμε φτάσουμε αλλά αγνοούμε το τι τελικά μπορούμε να πετύχουμε», δήλωνε κάποτε. Ανατρέχοντας όμως σε καίριες πολιτικές επιλογές του, εντοπίζεται συχνά μια τεράστια αντίφαση, ως προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Στις πρώτες προεδρικές εκλογές του ’59 ο ίδιος δήλωνε περήφανα ότι δεν στήριξε τον πατέρα του, αλλά τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Έκανε μια προσωπική επιλογή νίκης, στηρίζοντας τον θρησκευτικό ηγέτη της πλειοψηφούσας κοινότητας για να αναλάβει τα ηνία ενός δικοινοτικού κράτους με 22% αλλόθρησκους στα πρώτα του δύσκολα βήματα, αντί έναν πολιτικό με κοσμικά χαρακτηριστικά, όπως θα άρμοζε στην περίσταση. Το 1969 ίδρυσε το Ενιαίο Κόμμα, έχοντας ως συνιδρυτή τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζιη, μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, που ήταν κράτος εν κράτει και που εν τέλει δολοφονήθηκε λίγα χρόνια αργότερα. Στη συνέχεια, μετά τα τραγικά γεγονότα που διχοτόμησαν την Κύπρο, ίδρυσε τον Δημοκρατικό Συναγερμό, στεγάζοντας γριβικούς πραξικοπηματίες, οι οποίοι έβλαψαν τον τόπο και που στην καλύτερη θα έπρεπε να ήταν φυλακή. Το επιχείρημα ότι εκτός κομματικών δομών θα ήταν πιο επικίνδυνοι, μπάζει νερά από παντού. Εφόσον για 28 χρόνια πάντρευε την εθνικιστική ρητορική με τον πατριωτικό ρεαλισμό, δεν πρέπει να εκπλήσσει που το 2004, ενώ απηύθυνε δραματική έκκληση στα στελέχη του ΔΗΣΥ να στηρίξουν το Σχέδιο Ανάν, η πλειοψηφία του γύρισε την πλάτη. Ακόμα κι ο τότε πρόεδρος του κόμματος και νυν πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν είμαστε βέβαιοι εάν πείστηκε να στηρίξει το σχέδιο λύσης ή αν το «Ναι» του, ήταν ένα ακόμα προϊόν τακτικισμού, κληριδικής φύσεως.
Διαβάζοντας τις προάλλες τις δακρύβρεχτες μνημονεύσεις για τον Γλαύκο Κληρίδη, από στελέχη και φίλους του Δημοκρατικού Συναγερμού, πραγματικά είναι να αναρωτιέται κανείς, για το ποιος πρωτοξεχείλωσε τα «κληριδικά ιδανικά» για να χωράνε οι πάντες μέσα. Ο ίδιος ο Κληρίδης ή οι συνεχιστές του. Δεν μπορεί να εννοούν το ίδιο και ο Αβέρωφ και ο Νουρής, και η Αννίτα και ο Πελεκάνος. Από την Ξένια Κωνσταντίνου και τον Νίκο Τορναρίτη, μέχρι τον Χάρη Γεωργιάδη του νέου ρεαλισμού και τον Νίκο Σύκα του «δεδηλωμένου φασισμού», τα συναγερμικά στελέχη θεωρούν τον Κληρίδη πολιτικό τους πατέρα. Τελικά υπήρξε πατέρας όλων αυτών των διαφορετικών ιδεολογημάτων που επικαλείται το κάθε του πολιτικό τέκνο, ή μήπως και ο ίδιος χάιδευε ολονών τα αφτιά;
Ο κ. Πάνος Λοΐζου Παρράς είναι οικονομολόγος.
