Έχει μετατραπεί το Κυπριακό σε ένα εργοστάσιο στο οποίο δουλεύουν πολλοί. Και κανείς δεν θέλει να χάσει τη δουλειά του. Έξω όμως από αυτό το εργοστάσιο (ίσως και μερικοί εντός αυτού) υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αγωνιούν και σκέφτονται. Και ίσως αν ποτέ προκύψει κάτι να οφείλεται σε αυτούς. Διαδηλώσεις ένθεν και ένθεν της γραμμής, αρκετά ζωντανές και δημιουργικές συγκρατούν αυτή την ελπίδα. Δεν μπορώ όμως και δεν δικαιούμαι να παραγνωρίσω τις «δυνατότητες» όσων εργάζονται μέσα σε αυτό που ονόμασα εργοστάσιο. Έβαλα τη λέξη «δυνατότητες» σε εισαγωγικά γιατί αυτές μπορεί να είναι θετικές αλλά μπορεί και το ανάποδο. Άλλωστε, ζήσαμε πολλές ζωές παρακολουθώντας τις εξελίξεις στο πρόβλημά μας. Και είδαμε πολλές φορές κάποιους να σπρώχνουν προς τη λύση, όταν δεν είναι στο χέρι τους, και να κωλυσιεργούν –για να πω το ελάχιστο– όταν μπορούν περισσότερα. Θέλουν όταν δεν μπορούν, και δεν θέλουν όταν μπορούν. Μου είναι αδύνατο να περιγράψω πόσο με στενοχωρεί αυτό. Γιατί, όπως ελέχθη χιλιάδες φορές ως τώρα, η ιστορία δεν συνηθίζει να κτυπά συχνά την πόρτα κανενός.
Αυτά σαν αναγκαίο πρόλογο. Έρχομαι στα της Πενταμερούς και στα αποτελέσματά της. Θυμίζω πως σε προηγούμενο άρθρο είχα καταγράψει πως δεν μπορούσε κανείς να αναμένει κάτι. Η ανάσα ζωής που έδωσε ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών ήταν γιατί δεν είχε καμία δυνατότητα να κάνει κάτι διαφορετικό. Τι να έκανε; Μπήκε και αυτός στο εργοστάσιο. Ας είναι. Θα έχει τουλάχιστον την ευκαιρία να δει από μέσα το σκηνικό.
Τι κάνουμε από εδώ και μπρος είναι το ερώτημα. Ευθύνες κατά το παρελθόν, το εγγύς κυρίως αλλά και το πιο μακρινό υπάρχουν, αλλά βαριέται πλέον κανείς και να τις κατονομάσει. Φοβηθήκαμε αυτό ακριβώς που υποτίθεται επιδιώκαμε. Και αυτό λέει πολλά. Το χειρότερο που μπορεί να λέει είναι πως ελπίζαμε να απορριφθεί από την τουρκική πλευρά αυτό που εμείς «επιδιώκαμε».
Αυτά είναι κατ’ ελάχιστο όσα αφορούν εμάς. Το λέω αυτό γιατί κανένας δεν δικαιούται να παραγνωρίζει τις άπειρες ευθύνες της Τουρκίας. Μιας χώρας που δεν θέλει να κατανοήσει πως οι Ελληνοκύπριοι δίκαια ανησυχούν ένεκα ακριβώς της εικόνας που εκπέμπει η χώρα αυτή. Δεν χρειάζεται νομίζω να περιγράψω αυτή την εικόνα. Είναι μια χώρα μαρτύριο για όσους διαφωνούν. Οι φυλακές της είναι μια κόλαση. Οι ελευθερόφρονες Τούρκοι διώκονται ανηλεώς. Αυτή όμως η εικόνα περιέχει όλα τα στοιχεία μιας (αδύνατο μεν να προβλεφθεί, αλλά καθόλου απίθανης) δημοκρατικής ανατροπής. Η Τουρκία λοιπόν δεν καταλαβαίνει γιατί να εγκαταλείψει κάτι που κρατά εδώ και μισό αιώνα. Και κανείς δεν την αναγκάζει. Η ΕυρωπαϊκήΈνωση; Μα αυτή πειθαναγκάστηκε πρόσφατα στη Γενεύη να απουσιάσει με τρόπο μάλιστα ταπεινωτικό.
Μας μένουν οι ΗΠΑ και ο κος Μπάιντεν. Δείγματα σκλήρυνσης της στάσης της χώρας αυτής απέναντι στη Τουρκία υπάρχουν αλλά δεν είναι αρκετά και ούτε σχετίζονται με την Κύπρο. Είναι όμως η μόνη χώρα που διαθέτει μοχλούς απέναντι στη Τουρκία.
Το 2023 είναι πολύ κοντά και ο Ερντογάν θέλει να πάρει στην ιστορία τη θέση του Κεμάλ Ατατούρκ. Μπορεί λοιπόν να μην ονομάσει προσάρτηση την προσάρτηση. Δεν θα σκοντάψει σε αυτό. Ουσιαστικά έχουμε ξεμείνει από χρόνο. Έχουμε ξεμείνει από το μόνο πράγμα που δεν αγοράζεται. Είμαστε ήδη σε χρόνο μετά τη διχοτόμηση. Και είναι αυτό μια λέξη που δεν ενοχλεί πια. Στα αφτιά κάποιων μπορεί και να ακούγεται ως κελάηδημα. Και είναι αυτό κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο διά της λύσης.
Ακούω και διαβάζω διάφορες καλές πραγματικά ιδέες για το πώς μπορούμε να βγούμε από αυτό τον φαύλο κύκλο. Κάθε όμως καλή ιδέα προσκρούει στην αδυναμία μας να σκεφτούμε εξ υπαρχής. Προσκρούει στην ανάγκη μας να αποδείξουμε πως μένουμε προσηλωμένοι σ΄ αυτό που λέγαμε και πέρυσι και πρόπερυσι. Μην μας πει κανείς πως παρασπονδήσαμε. Λες και υπάρχει μόνο ένας δρόμος προς τη Ρώμη. Δεν εννοώ καθόλου αλλαγή του στόχου. Εννοώ όμως πως όσοι εργάζονται στο εργοστάσιο δεν κατέχουν περισσότερα από χιλιάδες άλλους, που δεν έχουν μάλιστα και κανένα όφελος από αυτή τους την ενασχόληση. Προτείνω σύσφιξη, ενίσχυση, με κάθε τρόπο και με κάθε προσφερόμενο μέσο των σχέσεων Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Προτείνω κάποιοι να βγουν από το εργοστάσιο που ονόμασαν κυπριακό πρόβλημα.
Και προτείνω να πείσουμε ξανά και ξανά εαυτούς και ξένους ότι δεν φοβόμαστε αυτό που επιδιώκουμε.
Ο κ. Τάκης Χατζηγεωργίου είναι πρώην ευρωβουλευτής.
