Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) έχει εκδώσει προσχέδιο αναθεωρημένης Οδηγίας για τις Διαδικασίες Χορήγησης και Αναθεώρησης Πιστωτικών Διευκολύνσεων (Οδηγία) και βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης με διάφορους Φορείς. Είναι γεγονός ότι η υφιστάμενη Οδηγία του 2013 έχει επιφέρει κάποια πρακτικά και άλλα προβλήματα σε σχέση με τον όγκο των οικονομικών πληροφοριών/δικαιολογητικών/εγγράφων που καλείται να προσκομίσει ο δανειολήπτης προς την τράπεζά του, τόσο για σκοπούς επιβεβαίωσης των εισοδημάτων του όσο και για σκοπούς αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του. Η νέα Οδηγία στοχεύει προς επίλυση των προβλημάτων αυτών μέσω της απλοποίησης των σχετικών διαδικασιών.
Τι αλλάζει όμως στη νέα Οδηγία; Σε πρόσφατα δημοσιεύματα έχει δοθεί η εντύπωση ότι αλλάζουν ή/και χαλαρώνουν τα κριτήρια χορήγησης νέων πιστωτικών διευκολύνσεων. Τουναντίον, τα κριτήρια αυτά παραμένουν αυστηρά ενώ έχουν καταστεί αυστηρότερα στις περιπτώσεις αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής Φυσικών Προσώπων. Ουσιαστικά, αυτό που αλλάζει είναι ο όγκος των οικονομικών πληροφοριών/δικαιολογητικών/εγγράφων που σήμερα είναι υποχρεωμένος να προσκομίσει στην τράπεζα ο κάθε αιτητής πιστωτικής διευκόλυνσης. Η νέα Οδηγία δίδει στην τράπεζα τη διακριτική ευχέρεια να κρίνει και να καθορίσει η ίδια ποιες οικονομικές πληροφορίες/δικαιολογητικά/έγγραφα επιβάλλεται να προσκομίσει ο αιτητής πιστωτικής διευκόλυνσης για σκοπούς εξακρίβωσης των εισοδημάτων του αλλά και αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του. Η απόφαση της τράπεζας αναμένεται ότι θα βασίζεται, ανάμεσα σε άλλα, στην υφιστάμενη σχέση της με τον πελάτη, στο είδος/κατηγορία και στο ύψος του αιτούμενου δανείου, στο αξιόχρεο του πελάτη και στο βαθμό πιστοληπτικής διαβάθμισης του δανειολήπτη.
Όσον αφορά στην αξιολόγηση της ικανότητας αποπληρωμής του αιτητή πιστωτικής διευκόλυνσης, η τράπεζα οφείλει να εξετάσει το εισόδημα, τις μελλοντικές ταμειακές ροές, την πηγή αποπληρωμής, την οικονομική κατάσταση (έσοδα/έξοδα/δαπάνες), το ποσό εξυπηρέτησης δανεισμού, τις συνθήκες της αγοράς στον κλάδο εργοδότησης/δραστηριοποίησης του αιτητή και άλλα. Η Οδηγία καθορίζει ότι το συνολικό ποσό εξυπηρέτησης του χρέους θα πρέπει να περιορίζεται στο 80% του καθαρού μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος του δανειολήπτη. Το καθαρό μηνιαίο εισόδημα ορίζεται ως η διαφορά του μηνιαίου εισοδήματος (μισθός/επιδόματα/διατροφή/άλλα έσοδα) και των μηνιαίων δαπανών (έξοδα νοικοκυριού/φόροι/ασφάλειες/ιατρική περίθαλψη/άλλα). Συνεπώς, το ποσό της δόσης για την αιτούμενη πιστωτική διευκόλυνση συν το συνολικό ποσό οποιωνδήποτε άλλων δόσεων αφορούν σε υφιστάμενες πιστωτικές διευκολύνσεις, δεν πρέπει να ξεπερνά το 80% του καθαρού μηνιαίου εισοδήματος. Είναι ξεκάθαρο ότι το κυριότερο κριτήριο που λαμβάνει υπόψη η τράπεζα κατά την αξιολόγηση ενός αιτήματος παραχώρησης νέας πιστωτικής διευκόλυνσης είναι η ικανότητα αποπληρωμής του αιτητή, ιδιαίτερα το καθαρό εισόδημα και οι μελλοντικές ταμειακές ροές, και όχι οι οποιεσδήποτε διαθέσιμες εξασφαλίσεις ή/και εγγυήσεις. Αυτές θεωρούνται πλέον ως εναλλακτική, και όχι ως πρωταρχική, πηγή αποπληρωμής και ως ένα δίχτυ ασφαλείας σε περίπτωση μελλοντικών δυσμενών αποκλίσεων στην ικανότητα των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τον δανεισμό τους.
Εν κατακλείδι, η νέα Οδηγία αναμένεται να απλοποιήσει τις διαδικασίες αλλά και τον όγκο των οικονομικών πληροφοριών/δικαιολογητικών/εγγράφων που είναι υποχρεωμένος να προσκομίσει προς το πιστωτικό ίδρυμα ο κάθε αιτητής πιστωτικής διευκόλυνσης, και κατ’ επέκταση να επισπεύσει την εξέταση των αιτημάτων χορήγησης νέων δανείων. Σε ό,τι αφορά στα κριτήρια αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του αιτητή, αυτά καθίστανται ελαφρώς αυστηρότερα, αφού πλέον η ικανότητα αποπληρωμής βασίζεται στο καθαρό διαθέσιμο εισόδημα του αιτητή και όχι σε οποιεσδήποτε εξασφαλίσεις ή/και εγγυήσεις παρέχει προς το πιστωτικό ίδρυμα.
* Ο κ. Κρονίδης είναι Πρώτος Ανώτερος Λειτουργός του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου.
