Του ΓΙAΝΝΗ ΤΟΥΜΑΖH
Είναι αδιανόητο, σαράντα-έξι χρόνια μετά, να επιστρέφουμε ως «σκοτεινοί τουρίστες», ως «καταραμένοι ηδονοβλεψίες», ως «ζωντανοί νεκροί», στο λεηλατημένο κέλυφος της πόλης που μας γέννησε.
Να περιδιαβαίνουμε στα κουφάρια των κτιρίων, που με κόπο πια αναγνωρίζουμε, προσπαθώντας έστω και για λίγο –εννέα με πέντε κατ’ ακρίβεια– να ανασυνθέσουμε το παρελθόν της πόλης μας, των ανθρώπων της αλλά και το δικό μας. Της πόλης μας που ενδίδει πια, αφημένη ολότελα στα σχέδια των άλλων. Κι ακόμη πιο αδιανόητο είναι το πώς αυτή η πλήρης άλωση της πόλης από τον μεγαλόσχημο σουλτάνο, μας βρίσκει (σχεδόν) όλους να σφυρίζουμε αδιάφορα, με το θλιμμένο τάχα μου ύφος του «πάει κι αυτό, χάνουμε και το Βαρώσι, τι μπορούμε να κάνουμε, τώρα πια…». Όπως βέβαια σφυρίζαμε αδιάφορα και όλα αυτά τα χρόνια –μισό αιώνα παρακαλώ– βλέποντας τις ευκαιρίες να χάνονται η μια μετά την άλλη, ονειρευόμενοι (τάχα μου) τη μεγάλη ιδέα και στήνοντας στην ουσία μακροχρόνιες πολιτικές καριέρες και φιέστες στην πλάτη των νεκρών, στην πλάτη των αγνοουμένων, στην πλάτη των ζωντανών, στην πλάτη των προσφύγων, στην πλάτη των Βαρωσιωτών… Των Βαρωσιωτών, αυτών που δεν τους πολυσυμπαθούσαμε κιόλας γιατί φώναζαν και «αμμοχωστοποιούσαν» το Κυπριακό και κάναν κακό στην εθνική υπόθεση, οι άτιμοι προδότες… Άσε που θα επέστρεφαν και πρώτοι σε περίπτωση λύσης. Κι έρχεται τώρα η Τουρκία να αμμοχωστοποιήσει για τα καλά ολόκληρη σχεδόν την Ανατολική Μεσόγειο. Με τον πιο θριαμβικό τρόπο, με πικνίκ παρακαλώ στις παραλίες μας, εκεί που μεγαλώσαμε κολυμπώντας μια ζωή τα καλοκαίρια μας. Και εμείς και οι άλλοι να σφυρίζουμε αδιάφορα, θλιμμένοι (τάχα μου) με την κακή τη μοίρα μας. Άντε να προσθέσουμε ακόμη ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας στη φαρέτρα μας. Εμείς να πολεμάμε με τόξα και φαρέτρες κι οι άλλοι με μυδραλιοβόλα και μπουλντόζες. Πραγματικές μπουλντόζες και οδοστρωτήρες, ισοπεδώνοντας στην ουσία αυτοστιγμεί όλες τις περίλαμπρες πολιτικές μας, στις οποίες τόσο μα τόσο επενδύσαμε όλες αυτές τις δεκαετίες. Μπουλντόζες που φτιάχνουν «πάρκα του έθνους» δίπλα από τα σπίτια των κολλητών μας, αλλά και τα δικά μας. Μπουλντόζες που στήνουν την τελευταία πράξη και βάζουν τίτλους τέλους σε αυτό που ξέραμε μέχρι τώρα ως «Κυπριακό». Κι αυτό δεν νομίζω να αφορά μόνο τους Βαρωσιώτες, μα και τους Μορφίτες τους Τζερυνιώτες, τους Λεμεσιανούς, τους Λευκωσιάτες, τους Λαρνακείς και τους Παφίτες. Εξάλλου, το Βαρώσι δεν είναι μόνο τα σπίτια και οι ιδιοκτησίες των κατοίκων του, όσων δηλαδή απέμειναν ακόμη ζωντανοί για να προσδοκούν την επιστροφή στις περιουσίες τους. Η πόλη μας είναι το σώμα της, το πνεύμα της αλλά και η ψυχή της: οι δημόσιοι της χώροι, οι παραλίες της, οι υπηρεσίες της, τα ιδρύματά της, ο πολιτισμός της. Ποιος θα τα διεκδικήσει όλα αυτά άραγε; Δεν είναι μόνο οι τίτλοι που θα κατατεθούν στις επιτροπές που θα σώσουν το Βαρώσι. Όλα τα υπόλοιπα θα γίνουν βορά (γι’ ακόμη μια φορά) στα δόντια του θηρίου; Αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες μέρες δεν είναι ούτε καν η τρίτη εισβολή.
Είναι το χειρότερο και πιο ατιμωτικό βασανιστήριο που θα μπορούσαν να μας κάνουν. Σε ατομικό αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Να βλέπουμε το βιασμένο και εξαθλιωμένο κέλυφος της πόλης μας, ως μια μακέτα της καταστροφής, ως έναν καθρέφτη που αντανακλά την αποτυχία και τη ματαιότητα των διαχρονικών και περισπούδαστων πολιτικών μας. Οι ώρες, οι μέρες, οι μήνες και τα χρόνια περνούν. Οι εικόνες της φετινής Αμμοχώστου θα μείνουν βαθιά χαραγμένες στη συνείδηση αλλά και στο υποσυνείδητο μας. Η πόλη μας έπαψε πλέον να είναι ένα φάντασμα. Σε μας, τους τελευταίους των Μοϊκανών, που ζήσαμε κάποια χρόνια εκεί, δίνεται το «ανέλπιστο δώρο» του τελευταίου ασπασμού. Ψηλαφώντας μέσα στα ερείπια τη ζωή που χάσαμε. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον πως κάποια μέρα κάποιοι θα καταλάβουν τι πραγματικά έγινε. Έστω, στο πολύ μακρινό μέλλον. Και ίσως τότε, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι –ό,τι θα έχει απομείνει δηλαδή από το ένδοξο γένος των Κυπρίων σε τούτο το νησί– να δώσουν τα χέρια και να κτίσουν μαζί μια κοινή ζωή. Μια ζωή που θα βάζει σε πρώτη μοίρα την ανθρώπινη υπόσταση. Μια ζωή γεμάτη ενσυναίσθηση και αγάπη, μια ζωή που ατενίζει το μέλλον, και που μπορεί να μην ξεχνά το παρελθόν, αλλά μπορεί κάλλιστα να το συγχωρήσει.
