Ο προϋπολογισμός του 2021 καλείται να αντιμετωπίσει τις έκτακτες και πολύ δύσκολες συνθήκες που προκαλεί για την οικονομία και την κοινωνία η πανδημία του κορωνοϊού. Είναι γι’ αυτό που χρειάζεται να έχει προδιαγραφές, πρόνοιες και προβλέψεις, οι οποίες να δίνουν τη δυνατότητα στο κράτος αφενός, να αντιμετωπίζει τις πιεστικές ανάγκες και, αφετέρου, να δημιουργεί προοπτικές για γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας και για ξεπέρασμα των δομικών προβλημάτων που παρουσιάζει.
Η μελέτη του προϋπολογισμού 2021 οδηγεί σε μερικά πολύ σημαντικά συμπεράσματα:
1) Αυτός δεν αντιμετωπίζει τις προκλήσεις των έκτακτων συνθηκών που προκαλεί η πανδημία. Στα βασικά μεγέθη της οικονομίας η κυβέρνηση δεν δείχνει να ανησυχεί για το 2021, αφού αναμένει ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα καταγράψει αύξηση 4,5% του ΑΕΠ και η ανεργία θα μειωθεί στο 7%, ποσοστό χαμηλότερο και από το 2019. Αυτές οι προβλέψεις, πέραν του γεγονότος ότι είναι πολύ αισιόδοξες, δείχνουν ότι η κυβέρνηση προσεγγίζει την υφιστάμενη κατάσταση του 2020 ως μια παρένθεση που δεν έχει επηρεάσει και δεν θα επηρεάσει τις παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας. Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση δεν έχει «Σχέδιο Β» σε περίπτωση που πέσει έξω στις προβλέψεις της. Σημειώνουμε ότι στην πρώτη φάση της πανδημίας έπεσε πολύ έξω στις οικονομικές της προβλέψεις.
2) Η κυβέρνηση προσβλέπει σε υψηλό ποσοστό υλοποίησης του αναπτυξιακού προϋπολογισμού έτσι ώστε το κράτος να λειτουργήσει ως ατμομηχανή της ανάπτυξης. Είναι γεγονός ότι σε περιόδους ύφεσης και κρίσης το κράτος καλείται να τραβήξει κουπί. Είναι πολύ αμφίβολο, όμως, αν η κυβέρνηση καταφέρει να πετύχει ψηλά ποσοστά στην υλοποίηση του αναπτυξιακού προϋπολογισμού. Το μητρώο της κυβέρνησης είναι κακό και σε αυτό τον τομέα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι το 2019, μέσα σε πολύ καλύτερες συνθήκες, το ποσοστό υλοποίησης έφτασε μόνο στο 62% που είναι από τα χαμηλότερα των τελευταίων χρόνων. Τα έργα και ημέρες της κυβέρνησης στα οκτώ –σχεδόν– χρόνια διακυβέρνησής της, δείχνουν ότι υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των εξαγγελιών και των πράξεών της. Θα χρειαστεί, λοιπόν, η κυβέρνηση να αντιπαλέψει τον κακό εαυτό της για να μπορέσει να πετύχει καλύτερα αποτελέσματα, γεγονός όμως αμφίβολο.
3) Η κυβέρνηση φαίνεται να μην ανησυχεί για την ανεπάρκεια και τις στρεβλώσεις του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας, το οποίο είναι φανερό ότι σε διάφορους σημαντικούς τομείς έχει εξαντλήσει τα όριά του. Η κατάσταση, έτσι όπως έχει εξελιχθεί με την πανδημία, απέδειξε πόσο ευάλωτη είναι η οικονομία μας σε εξωγενείς καταστάσεις και πόσο μεγάλη είναι η εξάρτησή της από ευαίσθητους τομείς, όπως είναι ο τουρισμός, ο κατασκευαστικός τομέας και ο τομέας των συμβουλευτικών υπηρεσιών. Η ανάγκη για διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου είναι άμεση και επιτακτική. Ενός μοντέλου που να επενδύει στον πρωτογενή τομέα, στην πράσινη ανάπτυξη, στις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία. Ένα μοντέλο που να είναι απαλλαγμένο από την υπερβολική εξάρτηση σε συγκεκριμένους τομείς, να διορθώνει στρεβλώσεις και ανισορροπίες, οι οποίες προκαλούν προβλήματα. Ούτε και γι’ αυτό η κυβέρνηση έχει σχεδιασμό και αρκείται σε γενικές αναφορές και διακηρύξεις.
4) Με όσα παρουσίασε ο υπουργός Οικονομικών στη Βουλή, η κυβέρνηση δεν φαίνεται να ανησυχεί –και πολύ περισσότερο– δεν έχει λύσεις για σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες, όπως είναι οι εκποιήσεις, τα ενοίκια, οι δόσεις δανείων, οι εξώσεις. Το «Εστία» απέτυχε, όπως παραδέχθηκε η κυβέρνηση, σχέδια για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ευάλωτων ομάδων δεν υπάρχουν, τον Νόμο για αναστολή των εξώσεων τον ανέπεμψε ο πρόεδρος στη Βουλή (η οποία την απέρριψε), για την αναστολή των δόσεων δεν λέει τι θα κάνει, όταν τον ερχόμενο Δεκέμβριο θα τερματιστεί το μέτρο.
5) Με τον προϋπολογισμό 2021 που κατέθεσε στη Βουλή, η κυβέρνηση για πολλοστή φορά έχει επιβεβαιώσει ότι η διακυβέρνησή της στηρίζεται στο πρόχειρο και επικίνδυνο δόγμα «βλέπουμε και κάνουμε».
Ο κ. Στέφανος Στεφάνου είναι εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ, βουλευτής
