ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Τα μνημεία δεν είναι εργαλεία

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι επισταμένα με την κατεχόμενη κοινότητα του Νέου Χωρίου Κυθρέας. Μαζί με τον αεικίνητο κοινοτάρχη της κάναμε δεκάδες επισκέψεις στο χωριό, το οποίο σίγουρα είναι πολύ διαφορετικό απ’ ό,τι ήταν προ του 1974. Η σύληση του νεκροταφείου του και των δύο εκκλησιών του είναι γεγονός, όπως και πάρα πολλών άλλων μνημείων εκκλησιαστικών και μη στα Κατεχόμενα.

Όταν επισκέφθηκα αυτά τα μέρη για πρώτη φορά ένιωσα άβολα, ένιωσα ότι η ιστορία αυτού του τόπου είχε αρχίσει να διαγράφεται, ωσάν να μην υπήρξε ποτέ, ήταν και παραμένει καθήκον μου –έτσι το θεωρώ– να αναστρέψω αυτή την πορεία, πώς θα μου πείτε, θα πάρω μυστρί και κούσπο να ξαναφτιάξω τα χαλασμένα; Όχι, βέβαια, αλλά με το να μελετήσω την ιστορία ενός ελάσσονος τόπου, να αναδείξω τις μικροϊστορίες των κατοίκων του, οι οποίοι δεν έκαναν τα μεγάλα και τα θαυμαστά, αλλά έζησαν, δημιούργησαν, τσακώθηκαν, έθαψαν και θρήνησαν σε μερικά τετραγωνικά χιλιόμετρα γης πριν η ειμαρμένη, η προδοσία, ή ό,τι άλλο θέλετε θέσουν το βίαιο τέλος της. Έχω βαθιά την πίστη ότι αν δεν γνωρίζουμε το παρελθόν και τις στρεβλώσεις του δεν θα διδαχθούμε τίποτα. Δεν πιστεύω ότι χτίζουμε με τα αγλαή, με αυτά μπορεί να διακοσμήσουμε. Η σύληση της πολιτιστικής κληρονομιάς μας σε ολόκληρο το νησί είναι γεγονός. Δεν έχει σημασία να βάζουμε στη ζυγαριά τα μνημεία που κατεστράφησαν στα Κατεχόμενα.

Η στεναχώρια μου όταν είδα τον ναό του Προδρόμου αποθήκη ήταν τεράστια, αλλά το αυτό συνέβη όταν προσπάθησα να μάθω περισσότερα για το κατεστραμμένο νεκροταφείο της Τίμης στην Πάφο, όταν δεν βρήκα στη θέση τους τις πέτρες του καμπαναριού της παλαιάς εκκλησίας στο Νικητάρι, όταν είδα το νεκροταφείο της Μιας Μηλιάς και του Τραχωνίου όπως τα είδα. Χάρηκα όμως απεριόριστα όταν ανέβηκα στην οροφή της εκκλησίας του Αγίου Χαραλάμπους και διάβασα την ανάγλυφη επιγραφή κατασκευής του, όταν είδα τα τείχη της Λευκωσίας να αναστηλώνονται, όταν το Μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα στη Μύρτου ανακαινίστηκε.

Η αναστήλωση του Αρμενομονάστηρου μου έδωσε ελπίδα, όπως ολόκληρο το πρόγραμμα της δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά, αλλά και της Δικοινοτικής Επιτροπής για τον Πολιτισμό. Περιμένω πώς και πώς να δω την έκθεση στη ΣΠΕΛ. Ναι, είναι ελπίδα όλα αυτά, δεν ξέρω γιατί πρέπει να κλαίω επί ερειπίων αντί να προσπαθώ να χτίσω στα ερείπια. Ναι, τον πόνο των ανθρώπων που έχασαν το σπίτι τους, την εκκλησία τους, τον τόπο ανάπαυσης των αγαπημένων τους να είστε βέβαιοι ότι τον καταλαβαίνω, γιατί τους έζησα και τους ζω αυτούς τους ανθρώπους, αλλά σε πολλούς βλέπω τη δίψα για να μάθουν την ιστορία τους, το παρελθόν τους, τα στραβά τους. Είναι άδικο να νιώθω να χλευάζεται το έργο μιας επιτροπής και να γίνεται πολιτικό παίγνιο και βήμα αποπροσανατολισμού, από τα σοβαρά προβλήματα της χώρας. Δεν μπαίνει στη ζυγαριά η καταστροφή.

Η σύληση και η αδιαφορία είναι συγγενείς, μακρινοί ή όχι δεν ξέρω, αλλά σκεφτείτε πόσα και πόσα χάσαμε στον βωμό του χρήματος; Πολλά. Πόσα κάναμε για να θυμόμαστε την ιστορία αυτού του τόπου; Ούτε ένα Κρατικό Αρχείο αντάξιο της κυπριακής ιστορίας δεν έχουμε. Προκαλώ τον οποιοδήποτε να κάνει μία έρευνα και να αποταθεί σε αρχεία Υπουργείων και Τμημάτων, να προσπαθήσει να φωτίσει κάτι πέραν των εθνικών αγώνων, όχι από εκεί, στα Κατεχόμενα, από εδώ στα ελεύθερα. Το ξέρετε ότι είναι πιο εύκολο να βρεις κυπριακό αρχείο στο εξωτερικό απ’ ό,τι στο εσωτερικό; Ας μη γελιόμαστε, δεν είναι για τα μνημεία που κόπτονται μερικοί, αλλά πώς αυτά θα γίνουν χρήσιμα πολιτικά εργαλεία και επειδή οι καιροί είναι πονηροί οι προβοκάτσιες στα τζαμιά Λεμεσού και Λάρνακας δεν είναι απάντηση στα συλημένα, αλλά αποθράσυνση των τυφλοποντίκων που ονειρεύονται πορείες μελανοχιτώνων προς τη Λευκωσία. Δουλειά του πολιτισμού θα πρέπει να είναι το χώσιμό τους στις τρύπες τους από τα μεγάλα και τα θαυμαστά έργα του, τόσο που να μην αντέχουν τελικά το φως.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Απόστολος Κουρουπάκης: Τελευταία Ενημέρωση

X