Kathimerini.gr
Στις αρχές Μαρτίου, οι πολίτες των χωρών της Δύσης παρακολουθούσαν με απορία τις εικόνες από τη Νότια Κορέα, όπου σχηματίζονταν τεράστιες ουρές ατόμων που περίμεναν να προμηθευτούν μία μάσκα προσώπου ως μέτρο προστασίας από τον κορωνοϊό. Σήμερα, μετά μια μεγάλη διαδρομή με συζητήσεις, διαφοροποιήσεις, ενστάσεις, η μία χώρα μετά την άλλη καθιστά τη χρήση της μάσκας υποχρεωτική σε δημόσιους χώρους. Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, που από την Κυριακή έχει επεκτείνει την υποχρέωση χρήσης της σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους. Η χρήση της μάσκας σε εξωτερικούς χώρους με συγχρωτισμό, αν και όχι υποχρεωτική, αποτελεί πλέον μια ισχυρή σύσταση. Άλλωστε, οι ειδικοί επιστήμονες τονίζουν ότι το πιο σημαντικό μέτρο για την πρόληψη της μετάδοσης της νόσου παραμένει η απόσταση. Όπως ανέφερε στην «Κ» ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας Λοιμώξεων του ΕΚΠΑ Νικόλαος Σύψας, «η μάσκα είναι ένα συμπληρωματικό μέτρο για χώρους όπου δεν μπορεί να τηρηθεί η απόσταση μεταξύ των ατόμων. Πιο σημαντικό μέτρο παραμένει η φυσική απόσταση και η υγιεινή των χεριών».
Στη Γερμανία, από την περασμένη Τρίτη οι Αρχές ζητούν από τους πολίτες να χρησιμοποιούν μάσκα όχι μόνο στους εσωτερικούς χώρους, αλλά και σε εξωτερικούς, όπου δεν είναι δυνατή η κοινωνική αποστασιοποίηση. Την ίδια ημέρα, οι Αρχές της Μαδρίτης ανακοίνωναν ότι θα καταστεί υποχρεωτική η μάσκα σε όλους τους χώρους. Στις 20 Ιουλίου, η Γαλλία επέκτεινε το μέτρο υποχρεωτικής χρήσης μάσκας, που μέχρι τότε ίσχυε στα ΜΜΜ και σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους. Εως τότε στα καταστήματα οι ιδιοκτήτες αποφάσιζαν εάν οι πελάτες τους θα φορούσαν ή όχι μάσκα. Από τις 24 Ιουλίου υποχρεωτική είναι η χρήση μάσκας στα καταστήματα και στα σούπερ μάρκετ του Ηνωμένου Βασιλείου. Και στη χώρα αυτή, που έχει πληγεί ιδιαίτερα από τον κορωνοϊό, μέχρι τότε υποχρέωση χρήσης μάσκας υπήρχε στα ΜΜΜ. Μία ημέρα πριν, η δήμαρχος της Ουάσιγκτον στις ΗΠΑ είχε αυστηροποιήσει τους κανόνες ζητώντας από τους κατοίκους να καλύπτουν με μάσκα το πρόσωπό τους όταν βγαίνουν από το σπίτι τους.
Το πρόστιμο για όσους δεν ακολουθούν τους κανόνες είναι τσουχτερό: 150 ευρώ στην Ελλάδα, 135 ευρώ στη Γαλλία, 100 στερλίνες στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ στην Καμπανία της Ιταλίας είναι 1.000 ευρώ!
Η διαδρομή της μάσκας στην πανδημία ήταν επεισοδιακή, ενώ οι πολλές αντικρουόμενες θέσεις που εκφράστηκαν από τους πλέον αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μάλλον μπέρδεψαν τους πολίτες. Εξαρχής την πιο ξεκάθαρη θέση είχαν ασιατικές χώρες, όπως η Νότια Κορέα, που έχοντας εμπειρία από προηγούμενη επιδημία του SARS (2003) προέτρεψαν τους πολίτες να προμηθευτούν μάσκες. Την ίδια στιγμή, σε άλλες χώρες, κυρίως δυτικές, ακολουθούσαν τις συστάσεις του ΠΟΥ για χρήση μάσκας μόνο από το υγειονομικό προσωπικό, τους ασθενείς που εκδηλώνουν συμπτώματα και τους φροντιστές τους. Το σκεπτικό ήταν ότι η χρήση μάσκας ενέχει κινδύνους εάν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά. Για τη στάση αυτή ρόλο διαδραμάτισε και η μικρή σε σχέση με τη ζήτηση διαθεσιμότητα μασκών, που σε κάποιες περιπτώσεις δεν επαρκούσαν ούτε για να καλύψουν τις ανάγκες στα νοσοκομεία. Όλοι θυμούνται τον παράδοξο διεθνή «πόλεμο της μάσκας» και την κατακόρυφη άνοδο στις τιμές των λίγων μασκών που πωλούνταν εν μέσω του πρώτου κύματος πανδημίας. Παράλληλα, η μία χώρα μετά την άλλη επέλεγαν να κλείσουν τα σύνορα και επέβαλαν μέτρα περιορισμού στη μετακίνηση των πολιτών με γενικευμένα lockdown, που από μόνα τους καθιστούσαν τη χρήση μάσκας λιγότερο απαραίτητη.
Αναθεώρηση
Στις αρχές Απριλίου το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) αρχίζει να αναθεωρεί αυτή τη θέση.
Την ίδια περίοδο περίπου, ο ΠΟΥ και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Νοσημάτων σε αναφορές τους επισημαίνουν ότι, ανάλογα με τα επιδημιολογικά δεδομένα και σε συνθήκες συγχρωτισμού, η χρήση μάσκας προσώπου από το ευρύ κοινό μπορεί να έχει οφέλη στην αποφυγή μετάδοσης της νόσου από ασυμπτωματικά άτομα. Στις 5 Ιουνίου ο ΠΟΥ με νέες οδηγίες καλεί τις κυβερνήσεις να ενθαρρύνουν τη χρήση μάσκας σε δημόσιους χώρους, επικαλούμενος μελέτες που δείχνουν ότι παρέχει προστασία.
Περισσότερο από ένα μήνα πριν από αυτή την ανακοίνωση, στις 26 Απριλίου, ενόψει της άρσης του lockdown, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας στην Ελλάδα αποφάσισε κατά πλειοψηφία τη χρήση μάσκας σε κλειστούς πολυσύχναστους χώρους. Η οδηγία εξειδικεύθηκε με την υποχρέωση χρήσης της σε ΜΜΜ, υπηρεσίες υγείας και προσωπικό καταστημάτων, αλλά και πολυκαταστήματα - εμπορικά κέντρα. Για το ευρύ κοινό υπήρξε ισχυρή σύσταση χρήσης της σε κλειστούς χώρους, ένα μήνυμα που μάλλον δεν έγινε κατανοητό. Ακόμα περισσότερο μπέρδεψε η άρση της υποχρεωτικής σύστασης για τους επισκέπτες εμπορικών κέντρων. Στις 18 Ιουλίου, η χρήση της κατέστη υποχρεωτική σε σούπερ μάρκετ και από την περασμένη Τετάρτη σε όλα τα καταστήματα, τράπεζες, ΔΕΚΟ, κομμωτήρια και κέντρα αισθητικής και από την Κυριακή –με την επιδείνωση των επιδημιολογικών δεικτών– σε όλους τους κλειστούς χώρους με την εξαίρεση των χώρων εστίασης.
