Του Απόστολου Κουρουπάκη
Θα ήθελα να ασχοληθώ αυτή τη βδομάδα με τέσσερα χαρακτηριστικά παραδείγματα πολιτιστικής και εκπαιδευτικής/ παιδαγωγικής πολιτικής, που στη χώρα μας τα θυμόμαστε μόνο όσοι παροικούμε την Ιερουσαλήμ, το Κρατικό Αρχείο, το νέο αρχαιολογικό μουσείο της Λευκωσίας, την Κυπριακή Βιβλιοθήκη και το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών. Έτσι για να πάρουμε μια γεύση, τι συμβαίνει σε επίπεδο έρευνας και πολιτιστικής πολιτικής.
Την περασμένη εβδομάδα άρχισε η μετακόμιση του Κρατικού Αρχείου σε νέο και πιο λειτουργικό χώρο. Έφυγε από το διαμέρισμα σε πολυκατοικία της πόλης, όπου στεγαζόταν μέχρι πρόσφατα και στέναζαν εργαζόμενοι και ερευνητές. Πλέον το Αρχείο θα έχει το δικό του κτήριο και θα πρέπει να αρχίσει και η Πολιτεία να βλέπει πολύ σοβαρά την αρχειακή της πολιτική, διότι δείχνει ότι έχεις ένα κράτος που το ενδιαφέρει το παρελθόν του, και ότι θέλει να χτίζει όχι επί ερειπίων, αλλά πάνω σε γερά θεμέλια. Η προηγούμενη υπουργός ∆ικαιοσύνης, η κα Γιολίτη, μέσα σε όλα όσα δεν έκανε σωστά, τα οποία ήταν πάρα πολλά, έκανε και κάτι πολύ σημαντικό, ενδιαφέρθηκε για το Αρχείο, και βοήθησε σε ό,τι της ζητήθηκε και θα πρέπει να της το πιστώσω. Από εδώ και πέρα λοιπόν, θα πρέπει να βρεθούν τα χρήματα και η όρεξη για να γίνει το Κρατικό Αρχείο μια σύγχρονη υπηρεσία, εξοπλισμένη με σύγχρονα εργαλεία έρευνας, με προσωπικό ικανό να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις των ερευνητών και φυσικά ικανό σε αριθμό, διότι δεν είναι μόνο ό,τι γίνεται εντός του κτηρίου, αλλά και αυτά που πρέπει να κάνει ένα σοβαρό Κρατικό Αρχείο, να έχει τη δυνατότητα να αξιολογεί και να περισυλλέγει όσα δημόσια έγγραφα θεωρεί ότι πρέπει να έχει στις συλλογές του. Και εδώ είναι που και οι υπόλοιπες υπηρεσίες του ∆ημοσίου θα πρέπει αφιερώσουν χρόνο, που δεν είναι άλλος από το να ανοίξουν τις αποθήκες/αρχεία τους και να δουν τι έχουν. Φτάνει πια να ακούω για πλημμυρισμένα υπόγεια, για ποντίκες, για αιτήσεις και για χαμένους φακέλους.
Ένα άλλο μεγάλο έργο πολιτισμού, το οποίο φαίνεται να μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης είναι αυτό του νέου αρχαιολογικού μουσείου της Λευκωσίας. Την περασμένη επίσης βδομάδα, στο πλαίσιο των εργασιών του 4ου Digital Agenda η Θεώνη Ξάνθη, επικεφαλής της αρχιτεκτονικής ομάδας που έχει αναλάβει τη μελέτη του νέου μουσείου (διαβάστε και τη συνέντευξή της στη σελ. 4) παρουσίασε το νέο μουσείο και τι αυτό θα φέρει στην πόλη, πέραν του προφανούς. Στο ίδιο συνέδριο ο υπουργός Μεταφορών, Έργων και Επικοινωνιών κ. Γιάννης Καρούσος είπε ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο έργο του κρατικού προϋπολογισμού και εντός των επόμενων ημερών θα προκηρυχτεί το έργο, το οποίο έχει ορίζοντα υλοποίησης 40 μήνες. Όλα αυτά είναι πολύ ωραία και όλοι/ ες το περιμένουμε πώς και πώς. Θα ήταν καλό όμως όχι μόνο να το φτιάξουμε, αλλά να ξεκινήσει το Τμήμα Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με την όποια προϊστάμενη πολιτική αρχή και άλλα υπουργεία, εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για τους χώρους που έχει στη διαχείρισή του, είτε είναι μουσεία, είτε αρχαιολογικοί χώροι, να ξεκινήσει ενέργειες εξωστρέφειας, διότι ο πολύς κόσμος δεν τα ξέρει, και αν κατά λάθος μπει σε κάποιο μουσείο, φεύγει απογοητευμένος πολλές φορές. ∆εν αρκούν απλώς οι σχολικές επισκέψεις. Το νέο μουσείο ας είναι αφορμή για αναδόμηση των πολιτιστικών πραγμάτων στον χώρο των μνημείων και των μνημείων. Έχουμε αργήσει, αλλά ποτέ δεν είναι αργά για τίποτε, ας εκμεταλλευτούμε το γεγονός της ανέγερσης του νέου μουσείου και δεν θα χάσουμε, είμαι βέβαιος.
Το τρίτο που θα ήθελα να θίξω είναι το ζήτημα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης. Είναι κρίμα αυτός ο τόσο σημαντικός θεσμός να έχει περιπέσει σε τόση απαξίωση. Είμαι βέβαιος ότι κανείς δεν θέλει να βλέπει την Κυπριακή Βιβλιοθήκη ως μία άνευρη και αποστειρωμένη δημόσια υπηρεσία. Είναι κρίμα να μη βλέπεις καμία, μα καμία εξέλιξη σε κανέναν τομέα. ∆εν είναι αποθετήριο βιβλίων και γραφείο έκδοσης ISBN η εθνική βιβλιοθήκη μιας χώρας –καλά ας μην την πούμε εθνική– και μπερδευτούμε με τις ταυτότητες, ας την πούμε Κεντρική. Είναι πληγή μεγάλη αυτό το χάλι, πού είναι ο διευθυντής της; Σε ποιες ενέργειες έχει προβεί τα τελευταία χρόνια για αναβάθμισή της; Θα πρέπει επιτέλους να δώσει απαντήσεις.
Τέλος, θα πρέπει η Πολιτεία, και συγκεκριμένα το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας να δει τι θα κάνει με το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών. Είναι το μοναδικό δημόσιο επιστημονικό ίδρυμα που διαθέτουμε, το οποίο ασχολείται με την κυπριακή ιστορία και λαογραφία. Εκεί υπάρχουν τρία εξαιρετικά αρχεία ιστορίας, το Αρχείο Προφορικής Ιστορίας, το Λαογραφικό Αρχείο και το Αρχείο Παλαιών Πολεμιστών, πλούτος ανεκτίμητης αξίας, ιδίως για τις κατεχόμενες περιοχές του νησιού. Το Κέντρο έχει ανάγκη στήριξης από την Πολιτεία, είναι εξίσου σημαντικό με το Κρατικό Αρχείο και την Κυπριακή Βιβλιοθήκη, με τα μουσεία μας.
