Τι τους συνδέει με την άλλη πλευρά;

Γυμνασιόπαιδα περπατούν στα πλακόστρωτα δρομάκια της παλιάς πόλης. Είναι γύρω στις έντεκα το πρωί και η διαδήλωση έχει τελειώσει. Έχουν τυλιγμένες στους ώμους τους ελληνικές και κυπριακές σημαίες σαν εσάρπες και κατευθύνονται χαμογελαστοί στα γνωστά τους στέκια. Κρατάνε τα κινητά στο χέρι και σταματάνε πότε-πότε για σέλφι. Καπνίζουν ηλεκτρονικά τσιγάρα οι περισσότεροι, οι λιγότεροι στριφτά, τα ζευγάρια κρατάνε χεράκια και στα πρόσωπα όλων είναι αποτυπωμένη η χαρά της αργίας. Και το ψευδοκράτος; Η παράνομη ανακήρυξη; Τα 39 χρόνια που έχουνε περάσει ανεπιστρεπτί; Τι τους συνδέει μ’ αυτή την τραυματική και τραυματισμένη ιστορία; Τα συνθήματα που βροντοφώναξαν λίγο πριν με πάθος, χωρίς να ξέρουν το βάθος των λέξεών τους; Τα πατριωτικά τραγούδια που τραγούδησαν; Το αφήγημα που τους διηγήθηκαν στο σπίτι ή στο σχολείο; Ή εκείνο που έμαθαν στις μαζώξεις της κομματικής νεολαίας (για όσους ακόμα πιστεύουν στις νεολαίες των κομμάτων); Τι τους συνδέει με την άλλη πλευρά του συρματοπλέγματος; Τι φροντίσαμε εμείς να τους διατηρήσουμε σαν σύνδεση;

Δεν φταίνε αυτά, σκέφτομαι, καθώς τα κοιτώ να απλώνουν ράθυμα στις τόνενες καρέκλες και να απολαμβάνουν τον παγωμένο τους καφέ στον ήλιο. Εμείς φταίμε, και με το εμείς εννοώ τη δική μου γενιά, την τελευταία γενιά του πολέμου, εκείνη που μεγάλωσε στο μεταίχμιο της μνήμης και του βιώματος και που έχει εικόνες, σποραδικές μεν αρκετές δε για να χαραχθεί το τραύμα στο υπόστρωμα του υποσυνειδήτου. Τι φροντίσαμε να τους μάθουμε εμείς λοιπόν για να σημαίνει γι’ αυτούς κάτι περισσότερο τούτη η μέρα;

Πόσες αλήθειες τους μεταφέραμε; Τα προτρέψαμε να ψάξουν το παρελθόν πέρα από το αφήγημα που έμαθαν στο σπίτι ή το άλλο που η επίσημη ιστορία υιοθετεί; Τους υποδείξαμε κάποια βιβλία να διαβάσουν ώστε να αποκτήσουνε μια δική τους σφαιρική αντίληψη για το τι έχει συμβεί; Θελήσαμε να μάθουν να ψηλαφούν την πολυπλοκότητα του εθνικού μας προβλήματος αλλά και τις μικρές και μεγάλες μας «προδοσίες»;

Φροντίσαμε να καταρρίψουμε τους μύθους ώστε να μην τους φορτώσουμε σ’ αυτούς, κληροδοτώντας τους την πλάνη με την οποία μεγαλώσαμε εμείς και με την οποία κάποια στιγμή έπρεπε να λογαριαστούμε προκειμένου να ισορροπήσουμε; Λογαριαστήκαμε τελικά; Λογαριαστήκαμε με τις παγιωμένες θέσεις μέσα μας, τις ιδεολογικές, τις πολιτικές, τις κοινωνικές, τις προσωπικές, τις κληροδοτημένες και μη; Σκαλίσαμε μέχρι να αγγίξουνε τα νύχια μας τα τείχη στα οποία χτυπάει το κεφάλι της κάθε φορά η πραγμάτωση της ελευθερίας;

Αισθανθήκαμε στο κύτταρό μας τους διαχωρισμούς που τεμάχισαν την ψυχοσύνθεσή μας σε δεκάδες αντιφάσεις; Αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν με την έννοια του τόπου χωρίς όμως τα στοιχεία που αποτελούν το περιεχόμενο της έννοιας. Δεν έχουν προσωπικά βιώματα, εικόνες, μνήμες, ήχους, τίποτα δεν έχουν που να σημαίνει «τόπος». Μόνο φωτογραφίες, δικά μας αφηγήματα, τραύματα και φαντάσματα έχουν. Είναι αρκετά αυτά για να συνδεθούν με την άλλη πλευρά της πράσινης γραμμής και να επεκτείνουν το βλέμμα τους πέρα από το σύνθημα; Φροντίσαμε επαρκώς να τους δείξουμε και να τους μάθουμε αυτό τον τόπο για τον οποίο σήμερα διαδήλωναν, φωνάζοντας παθιασμένα συνθήματα; Να τους πάρουμε από το χέρι για να τον μυρίσουν και να τον αισθανθούν και όχι απλώς να τον υποψιάζονται σε δοσμένα σχήματα; Φροντίσαμε να τους δείξουμε το λιμάνι της Κερύνειας, τη νεκρή Αμμόχωστο, το Πέλλα Πάις, τη Μόρφου, τη Λάπηθο και τόσα άλλα χωριά; Τους πήγαμε να μυρίσουν τα βότανα του Πενταδάχτυλου; Και από αυτές τις μυρωδιές και τα χρώματα και τους ήχους να αγαπήσουν το «άγνωστο» για εκείνους κομμάτι της πατρίδας τους; Το φροντίσαμε να συμβεί; Το απαιτήσαμε ποτέ από το επίσημο κράτος; Αναλάβαμε εμείς πρωτοβουλίες για να πραγματωθεί; Ή το μόνο που κάναμε 39 χρόνια τώρα ήταν να γεμίζουμε το μυαλό των παιδιών με κούφια συνθήματα και ψευδοπατριωτισμούς προκειμένου να τα βλέπουμε να περιφέρονται στις τηλεοράσεις κάθε επέτειο ανακήρυξης του ψευδοκράτους;