Του Γιάννου Σταυρινίδη
Η δεύτερη θητεία Τραμπ φέρνει αλλαγές στο διεθνές εμπόριο, την εξωτερική πολιτική και στις πολιτικές άμυνας και ασφάλειας. Τρεις τομείς που για χρόνια υπήρξαν το υπόβαθρο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η παγκοσμιοποίηση. Για την Ευρώπη, αυτές οι αλλαγές δεν θα πρέπει να ιδωθούν ως εμπόδια αλλά ως ευκαιρίες για περισσότερη εμβάθυνση. Η συγκυρία ανέδειξε την προβληματική εξάρτηση της Ευρώπης σε τρίτους όσον αφορά στους κρίσιμους τομείς της ενέργειας, της άμυνας και των επενδύσεων. Τομείς οι οποίοι μόνο με αναβαθμισμένη εσωτερική συνεργασία μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Για να τα καταφέρει, η Ευρώπη θα πρέπει να αξιοποιήσει τα δυνατά της σημεία όπως είναι η αγορά 450 εκατομμυρίων πολιτών και το γεγονός ότι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος είναι ο ίδιος της ο εαυτός. Μια πραγματικότητα που συνήθως παραβλέπεται και δεν αξιοποιείται στον βαθμό που θα μπορούσαν να απαντηθούν οι προκλήσεις της νέας αμερικανικής πολιτικής. Η Ευρώπη, που για χρόνια αποτελεί ένα σταθερό οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, έχει να επιδείξει ένα ισχυρό νόμισμα και μια πανίσχυρη αλλά κυρίως ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι σε αυτή την κρίσιμη στιγμή αβεβαιότητας είναι το ευρώ που ανατιμήθηκε έναντι του δολαρίου και όχι το αντίθετο όπως θα αναμενόταν Το επόμενο διάστημα η Ευρώπη θα κληθεί να διαπραγματευτεί τους δασμούς Τραμπ.
Για να έχει επιτυχία το εγχείρημα χρειάζεται να εντοπιστούν τα δυνατά σημεία τα οποία θα προβληθούν αν οι διαπραγματεύσεις εκτροχιαστούν. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια για εξεύρεση κοινού εδάφους συνεννόησης με άλλες περιοχές όπως είναι η Λατινική Αμερική, η Ινδία, η Ινδονησία και η νοτιοανατολική Ασία. Παράλληλα, θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών-μελών για αντιμετώπιση των προκλήσεων, όπως είναι τα θέματα άμυνας και ασφάλειας. Όλοι πλέον έχουν αντιληφθεί την ανάγκη για μια νέα στρατηγική στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Η αισιοδοξία ότι τα πράγματα θα κινηθούν με αποφασιστικότητά πηγάζει και από το NextGenerationEU, όχι τόσο για το αποτέλεσμα, αλλά για την τόλμη να αναζητηθεί μια αμοιβαία λύση για ένα κοινό πρόβλημα. Άλλωστε η μεγάλη κληρονομία της Ευρώπης υπήρξε διαχρονικά η διαφορετικότητα στην εσωτερική της οργάνωση. Σε κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή προσπάθεια ο γαλλογερμανικός άξονας είναι σημαντικός και η πρόσφατη προσέγγιση των δύο ηγετών θεωρείται εξαιρετικής σημασίας. Σημαντικές είναι και οι εξαγγελίες του νεοεκλεγέντα καγκελάριου που μαρτυρούν μια διαφορετική προσέγγιση στη γερμανική λογική. Ενδεικτικό αυτής της νέας προσέγγισης οι ανακοινώσεις για έργα υποδομής ύψους 500 δισ. ευρώ πλέον των δαπανών που θα απαιτηθούν για εξοπλιστικά προγράμματα. Ανακοινώσεις που δημιουργούν την αισιοδοξία ότι και άλλες δράσεις που είχαν κολλήσει λόγω γερμανικής άρνησης θα προχωρήσουν, όπως είναι η κοινή ευρωπαϊκή αγορά κεφαλαίων. Η κατάσταση όπως διαμορφώνεται δεν χωρεί απαισιοδοξία.
Η αγορά εργασίας παραμένει ισχυρή, η αγοραστική δύναμη βελτιώνεται και ο πληθωρισμός υποχωρεί. Απομένει να πάρουν μπρος οι επενδύσεις και η κατανάλωση, την ίδια ώρα που η ευρωπαϊκή οικονομία θα διορθώνει τις εξαρτήσεις που τόσο απερίσκεπτα επέτρεψε να δημιουργηθούν. Η ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται νέα οργάνωση, η οποία ενώ θα απαντά στις σύγχρονες προκλήσεις, δεν θα θέτει σε κίνδυνο το κοινωνικό της μοντέλο που παραδοσιακά υπήρξε ένα ισχυρό δίκτυ προστασίας για τους πολίτες.
