Του Γιάννου Σταυρινίδη
Δεν είναι ακόμα γνωστό πώς οι τράπεζες θα επηρεαστούν από τις εμπορικές πολιτικές Τραμπ. Και ενώ συμβαίνει αυτό, στα ευρωπαϊκά τραπεζικά σαλόνια γίνεται μια παράλληλη συζήτηση γύρω από την ανάγκη απλοποίησης του εποπτικού και κανονιστικού πλαισίου. Μια απλοποίηση που εκτιμάται πως θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και θα αποκαταστήσει τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ευρωζώνης.
Η θέση της Φρανκφούρτης σε όλα αυτά είναι ξεκάθαρη. Μέγιστη προτεραιότητα η διατήρηση της τραπεζικής ανθεκτικότητας και η ενίσχυση της κοινής αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών. Το δεύτερο, σύμφωνα με τη Φρανκφούρτη, θα είναι προαπαιτούμενο για τη δημιουργία μιας οικονομικής ζώνης που θα λειτουργεί στα πρότυπα των ΗΠΑ.
Δεν θα πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι είναι η αυστηρή εποπτεία που επέτρεψε στις τράπεζες να ορθοποδήσουν και εν τέλει να βγουν μπροστά δανείζοντας την πραγματική οικονομία. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι μεγάλο βαρίδι για την Ευρωζώνη είναι η απουσία συνεκτικής κοινοτικής νομοθεσίας, αφού οι εθνικές νομοθεσίες δεν είναι στον βαθμό που θα περίμενε κάποιος εναρμονισμένες.
Όσον αφορά στους δασμούς Τραμπ σημειώνουμε την έντονη αντίδραση των αγορών μετά τις ανακοινώσεις της 2ας Απριλίου, οι οποίες ήταν περιορισμένης διάρκειας αφού συνοδεύθηκαν από ρήτρες για αναστολή εφαρμογής, οι οποίες ισχύουν μέχρι και σήμερα. Παρόλα αυτά οι αναταράξεις εκείνης της περιόδου υπογράμμισαν τη σημασία της διατήρησης και ενίσχυσης της τραπεζικής ανθεκτικότητας κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
Η συνέχεια αναμένεται με ενδιαφέρον καθώς οι συμφωνίες με ένα μεγάλο αριθμό χωρών δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί και κανένας δεν ξέρει αν και πότε θα γίνει αυτό κατορθωτό. Προς το παρόν, η κατάσταση παραμένει υπό παρακολούθηση και παρόλο που δεν έχουν διαπιστωθεί τάσεις χειροτέρευσης των στοιχείων του ενεργητικού, η εποπτεία είναι έτοιμη να ζητήσει αυξημένες προβλέψεις και χρεώσεις επισφαλειών. Σχετικό είναι και το γεγονός ότι στις ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων σεναρίων του 2026, θα ζητηθεί από κάθε τράπεζα ξεχωριστά να αναγνωρίσει τα πιθανά σενάρια γεωπολιτικών αναταράξεων που θα μπορούσαν να βάλουν σε κίνδυνο τον ισολογισμό της. Ανησυχία επίσης προκαλεί στους επόπτες και η επάρκεια των εσωτερικών συστημάτων διοικητικής πληροφόρησης, αφού στο παρελθόν είχαν διαπιστωθεί ελλείψεις.
Σχετικό είναι και το θέμα της ψηφιακής στρατηγικής των τραπεζών, που αποτελεί άλλο ένα θέμα υπό παρακολούθηση αφού οι νέες τεχνολογίες επέτρεψαν σε μη παραδοσιακούς παίκτες να απειλήσουν και να αποσπάσουν μερίδιο αγοράς από τις τράπεζες.
Όπως συχνά λέγεται στη Φρανκφούρτη, ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα μιας τράπεζας να λειτουργεί κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, χωρίς να βάζει σε κίνδυνο τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Συνεπώς, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας σε συνθήκες αβεβαιότητας αποτελεί αδήριτη ανάγκη, ανεξάρτητα από το αν γίνονται συζητήσεις για απλοποίηση του εποπτικού πλαισίου.
Και εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα, αφού ανταγωνιστικότητα και ανθεκτικότητα είναι δύο έννοιες που πάνε χέρι-χέρι μαζί. Για τους επόπτες η απλοποίηση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να λάβει τη μορφή εκπτώσεων στα πρότυπα ελέγχου. Έτσι και αλλιώς το μεγαλύτερο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας που σήμερα αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι η πολυπλοκότητα στις εθνικές νομοθεσίες, που δεν τους επιτρέπουν να ασκήσουν διασυνοριακές εργασίες.
Η ευρωπαϊκή μεταρρυθμιστική ατζέντα προφανώς και θα υπηρετηθεί. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αποτελέσει αφορμή για να μετακινηθεί η εποπτεία από την προσήλωσή της στην ορθή αναγνώριση και αποτελεσματική διαχείριση των τραπεζικών κινδύνων.
