Του Παναγιώτη Καπαρή
Ο μακαρίτης Ραούφ Ντενκτάς, αυτός ο Tούρκος «διάβολος» με ρίζες ελληνικές, λίγο μετά την εισβολή του 1974 κάλεσε όλους τους συγγενείς των Tουρκοκύπριων αγνοουμένων και τους ανακοίνωσε ότι οι αγαπημένοι τους, ήταν όλοι νεκροί. Οι άνθρωποι οργίστηκαν, έκλαψαν, πόνεσαν, αλλά τελικά άρχισαν να διέρχονται τα στάδια της θλίψης και τελικά βρήκαν παρηγοριά. Ήταν το «κισμέτι τους», ήταν η τύχη τους, είπαν οι νεότεροι και συνέχισαν τη ζωή τους.
Οι μεγαλύτεροι ακολούθησαν γρήγορα τα νεκρά βλαστάρια τους. Ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄, ο μακαρίτης πρόεδρος της Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων Παπαχριστόφορος, αλλά και αρκετοί άλλοι μεγαλόσχημοι της εποχής εκείνης, διαβεβαίωναν τους απελπισμένους συγγενείς των αγνοουμένων, με τη νεφελώδη επαναλαμβανόμενη φράση, ότι θα κάνουν ό,τι είναι δυνατό για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων, αφήνοντας να νοηθεί ότι τα αγαπημένα τους πρόσωπα ήταν ζωντανά. Σε αυτή την τραγική ιστορία, εισήλθαν και πολλοί μάγοι και μέντιουμ της εποχής, οι οποίοι τάχα επικοινωνούσαν με ζωντανούς αγνοουμένους και σούφρωναν περιουσίες ολόκληρες.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι πίσω από το μακάβριο δράμα των συγγενών των αγνοουμένων, κρύβονταν πολλά πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Ήταν μια «τυμβωρυχία», θύματα της οποίας δεν ήταν μόνο οι δεδικαιωμένοι νεκροί, αλλά και οι ζώντες συγγενείς, πολλοί από τους οποίους ζούσαν, όσο έζησαν, με τα ψυχοφάρμακα. Κάποιοι επιμένουν ότι ευθύνη φέρουν και οι ίδιοι οι συγγενείς των αγνοουμένων, πολλοί από τους οποίους αρνούνταν για χρόνια να δεχθούν ότι ο αγαπημένους τους σκοτώθηκε, παρά τις μαρτυρίες συμπολεμιστών τους ή άλλων αυτοπτών μαρτύρων. Υπάρχει και η άλλη ταπεινή πτυχή της τραγωδίας, με κάποιους να βρίσκουν την ευκαιρία για να λαμβάνουν επιδόματα, άλλους να εξασφαλίζουν θέσεις στο Δημόσιο και κάποιους άλλους να απολαμβάνουν ταξιδάκια στο εξωτερικό για δήθεν διαφώτιση για το πρόβλημα των αγνοουμένων. Συνένοχοι ήταν και πολλοί κυβερνώντες, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν το δράμα των αγνοουμένων για να ξεφύγουν από την λήψη δύσκολων αποφάσεων στο κυπριακό και φυσικά για να διατηρούν τις καρέκλες τους.
Η τραγωδία με τους συγγενείς των αγνοουμένων, το παραμύθι της διακρίβωσης της τύχης των ηρώων και πεσόντων του 1974, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Το ιλαροτραγικό δράμα των αγνοουμένων και των συγγενών τους, ζωντανεύει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο στις κηδείες λειψάνων αγνοουμένων. Όσοι συγγενείς ζουν, καλούνται και πάλι να κλάψουν και περάσουν από το μαρτύριο της απώλειας των αγαπημένων τους. Στις τελετές επώνυμοι και ανώνυμοι, λένε και λένε, είτε ιστορίες τρόμου, είτε αυτά που είδαν και άκουσαν, είτε και αυτά που φαντάστηκαν. Το πλήθος κλαίει και οδύρεται και οι τηλεοπτικοί αστέρες δημιουργούν συγκλονιστικά ρεπορτάζ για τα δελτία ειδήσεων. Τα αποκαλυπτικά εδώ και δεκαετίες δημοσιεύματα του φίλου δημοσιογράφου Αντρέα Παράσχου, δεν φαίνεται να αγγίζουν το κατεστημένο, το οποίο συνεχίζει να ακολουθεί την πεπατημένη. Εξάλλου δεν υπάρχουν νεκροί και αγνοούμενοι, στις οικογένειες των λεγόμενων επωνύμων, της τότε εποχής.
Η νέα τραγική πτυχή στο δράμα των αγνοουμένων, είναι η αναζήτηση όλων ή μεγάλου μέρους των οστών των αγνοουμένων. Τελευταία μακάβρια ιστορία, η οποία είδε το φως της δημοσιότητας, το δόντι ενός αγνοουμένου. Ήταν το μόνο τεμάχιο λειψάνου, το οποίο ταυτοποιήθηκε με γενετικό υλικό και οι συγγενείς αρνήθηκαν να τελέσουν κηδεία, αναμένοντας περισσότερα οστά. Συναισθηματικά οι συγγενείς μπορούν να έχουν δίκιο. Λογικά και θεολογικά, σίγουρα έχουν άδικο. Οι κηδείες τελούνται για ανάπαυση της ψυχής των τεθνεώτων, αλλά και για παρηγοριά των ζώντων. Ο άνθρωπος είναι χώμα και σε χώμα επιστρέφει, είτε το πιστεύουμε, είτε όχι. Το μόνο που μένει είναι η ψυχή και οι αναμνήσεις. Είτε θάψεις ένα δόντι, είτε ένα κομμάτι δέρμα, είτε και τίποτα, αξία έχει η ζέση της προσευχής, η οποία είναι λυτρωτική για ζώντες και νεκρούς.
Το καλύτερο μνημόσυνο για όλους τους νεκρούς, άρα και τους αγνοουμένους, είναι να κτιστεί ένας μεγάλος ναός στη μνήμη των αγνοουμένων, στο πρότυπο του ναού, για τα θύματα της αεροπορικής τραγωδίας της «Ήλιος» και εκεί να τελούνται τα μνημόσυνα για όλους τους ήρωες, τους πεσόντες, αλλά και όλους τους πρόσφυγες, οι οποίοι έφυγαν με τον πόνο της επιστροφής. Ακόμη θα μπορούσε στο υπόγειο του ναού, να δημιουργηθεί ένα οστεοφυλάκιο, στο οποίο να τοποθετηθούν τα λείψανα, όσα εντοπίζονται από τους αγνοουμένους. Ανάμεσα στα λείψανα και το δόντι του αγνοουμένου. Με τον τρόπο αυτό, θα τύγχαναν καθημερινής προσευχής και θα λάμβαναν σίγουρα παρηγοριά και όλοι οι κεκοιμημένοι και όλοι οι συγγενείς τους.
Η διαδικασία της ταυτοποίησης, εκτός από πολλές απρόοπτες δυσάρεστες αποκαλύψεις, το μόνο το οποίο προσφέρει είναι νέο πόνο και νέα θλίψη στους συγγενείς. Με τα εκατομμύρια τα οποία διατίθενται για τις εκταφές και τις έρευνες, θα μπορούσαν να προσφερθεί σοβαρή ψυχολογική και υλική στήριξη στους συγγενείς των αγνοουμένων. Μια καλή ιδέα, είναι να χρησιμοποιηθεί ο χώρος στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, εκεί που τοποθετήθηκαν εκατοντάδες κενοτάφια, δίπλα στον αρχικό χώρο του Τύμβου και να ανεγερθεί μια μεγάλη εκκλησία για τους νεκρούς του πραξικοπήματος και της εισβολής. Οι νεκροί δεδικαίωνται, οι ζώντες είναι οι οποίοι νομίζουν ότι είναι αναντικατάστατοι και πάντα αδικημένοι.
