Του Παναγιώτη Καπαρή
Διακοπές παρέα με τα «ευωδιάζοντα» ανακυκλούμενα σκουπίδια τους, έκαναν οι «τυχεροί» Λευκωσιάτες, ενδεχομένως και οι κάτοικοι στην υπόλοιπη Κύπρο. Η εταιρεία περισυλλογής μάλλον πήγε και αυτή διακοπές, ενώ σίγουρα δεν ενημέρωσε σωστά και επαρκώς τους πολίτες, να αφήσουν τα σκουπίδια στα σπίτια τους. Οι σακούλες με τα σκουπίδια έμειναν στους δρόμους για μέρες, προς τέρψιν των χιλιάδων αδέσποτων γάτων, οι οποίες έκαναν και αυτές το δικό τους Πάσχα του καλοκαιριού. Τώρα τι θα προκύψει σε υγειονομικό επίπεδο τις επόμενες μέρες ή βδομάδες, κανείς δεν ξέρει και μάλλον κανείς δεν θα μάθει. Πάντα το σχοινί του χωριάτη στην Κύπρο, μονό δεν φτάνει και διπλό φτάνει και περισσεύει.
Τα τελευταία χρόνια, ελέω και κονδυλιών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεκίνησαν διάφορα πειράματα με τα σκουπίδια, με τον Δήμο Αγλαντζιάς να αποτελεί το πρώτο «πείραμα». Πριν από μία περίπου δεκαετία τοποθετήθηκαν, σε δοκιμαστική βάση, μεγάλες μηχανές, στις οποίες οι δημότες, με τη βοήθεια μιας ηλεκτρονικής κάρτας, τοποθετούσαν τα σκουπίδια τους, τα οποία ζυγίζονταν αυτόματα και οδηγούνταν σε ένα τεράστιο κάδο. Τα τελευταία χρόνια, εφαρμόζεται ένα νέο σύστημα με τις μωβ σακούλες σκουπιδιών. Οι πολίτες αγοράζουν τις σακούλες σε «τσουχτερή» τιμή, από 0,40 σεντ έως 2 ευρώ, η μία, στο πλαίσιο ενός προγράμματος «πληρώνω όσο πετώ» και «διαχωρίζω και κερδίζω». Οι κάδοι σκουπιδιών κλειδώθηκαν και οι δημότες πρέπει να τοποθετούν στις μωβ σακούλες αντικείμενα, τα οποία δεν οδηγούνται στην ανακύκλωση. Την ίδια ώρα, έχουν την ευθύνη να τοποθετούν τα ανακυκλούμενα πλαστικά και χαρτιά, σε άλλες σακούλες, άρα με αυτό τον έμμεσο τρόπο να εξοικονομούν χρήματα. Με την πρακτική αυτή, όπως λεν οι στατιστικές του Δήμου Αγλαντζιάς, μειώθηκαν τα σκύβαλα κατά 39%. Το σύστημα αυτό αναμένεται να επεκταθεί σε όλη την Κύπρο.
Πίσω από τα στατιστικά νούμερα, υπάρχουν άνθρωποι και πολλές κουτοπονηριές, τις οποίες το σύστημα αδυνατεί μέχρι στιγμής να αντιμετωπίσει. Οι μωβ σακούλες –μάλλον υπάρχει μονοπώλιο– δεν έχουν την καλύτερη ποιότητα και σχίζονται πολύ εύκολα. Κάποιοι ρίχνουν κοινές σακούλες στους κάδους και ο Δήμος εκτός από απειλητικές επιστολές, ξεκίνησε και ένα νέο σύστημα εντοπισμού των παρανομούντων. Ανοίγονται οι σακούλες οι οποίες δεν είναι μωβ, εντοπίζεται ο ιδιοκτήτης της, μέσα από επιστολές, παραγγελίες έτοιμου φαγητού και άλλων προσωπικών στοιχείων και αποστέλλονται τσουχτερά πρόστιμα. Δεν ξέρω αν όλα γίνονται νόμιμα, αν ο Δήμος έλαβε νομική συμβουλή και αν δεν παραβιάζονται προσωπικά δεδομένα. Πάντως, η πρακτική αυτή, παραπέμπει σε μεθόδους τις οποίες μαθαίναμε στον στρατό, για να παρακολουθούμε τάχα τους εχθρούς, μέσα από τα σκουπίδια τους.
Μια άλλη «πονηρή» πρακτική, αυτή τη φορά από τους δημότες Αγλαντζιάς, είναι η απόρριψη των σκουπιδιών, σε γειτονικούς δήμους ή σε κοινόχρηστους καλάθους, όπως αυτούς οι οποίοι βρίσκονται στο νεκροταφείο του Δήμου. Πρώτοι και καλύτεροι σε αυτό το «άθλημα» οι φοιτητές, οι οποίοι ξέρουν καλά την «τέχνη». Μια άλλη επικίνδυνη παράμετρος είναι η υγιεινή των κλειδωμένων καλάθων, οι οποίοι τώρα το καλοκαίρι αποτελούν κυριολεκτικά υγειονομικές βόμβες, σύμφωνα με χημικούς, εκτός από την αφόρητη δυσοσμία που αναδίνουν. Επειδή είναι κλειδωμένοι, είναι συνεχώς κλειστοί, δεν αερίζονται και φυσικά δεν δέχονται τις ακτίνες του ήλιου. Αλήθεια τι θα γίνει αύριο, όταν εφαρμοστεί το σύστημα σε όλη την Κύπρο. Θα χρειαστεί σίγουρα και Αστυνομία σκυβάλων.
Το απλό ερώτημα το οποίο προκύπτει είναι γιατί εφαρμόζονται μόνο μονόπλευρες πρακτικές επιβολής ευθυνών στους πολίτες και δεν υπάρχει εκμετάλλευση της αξίας των σκουπιδιών. Ορισμένες χώρες αγοράζουν σκουπίδια και τα χρησιμοποιούν για παραγωγή ενέργειας σε εργοστάσια. Στην Κύπρο το τσιμεντοποιείο αγοράζει φθαρμένα ελαστικά τα οποία καίει και για τα οποία οι πολίτες πληρώνουν τέλος ανακύκλωσης. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης οι πολίτες, πληρώνονται –σε πιστωτικές κάρτες– για κάθε πλαστική ή γυάλινη μπουκάλα, την οποία επιστρέφουν σε μηχανές, συνήθως έξω από υπεραγορές.
Προβληματική είναι και η πρακτική με τα πράσινα σημεία, αφού ελάχιστοι έχουν διπλοκάμπινα ή μπορούν να πληρώσουν φορτηγά αυτοκίνητα, για να απαλλαγούν από παλιά έπιπλα ή άλλα αντικείμενα. Συνήθως αφήνονται στις αποθήκες και όχι σπάνια βρωμίζουν και τις πολυκατοικίες. Αλήθεια δεν θα ήταν καλύτερο να γίνουν διαγωνισμοί και να κληθούν ιδιώτες να εκμεταλλευτούν αυτά τα υλικά, όπως έκαναν παλιά οι παλιατζήδες. Στα χαρτιά είναι όλα καλά, αλλά στην πράξη η Κύπρος δεν είναι ψυχρή χώρα της Βόρειας Ευρώπης. Καλό είναι οι άρχοντες να ακούνε και κάποτε τις διαφορετικές απόψεις και να αντιλαμβάνονται ότι κατά κανόνα «οι βασιλιάδες είναι γυμνοί».
