Της Ελένης Ξένου
Με αυτές τις θερμοκρασίες λιώνουν οι σκέψεις σαν τα παγάκια και αγωνίζεσαι να δροσιστείς από το απόσταγμά τους αλλά εις μάτην. Και δεν φταίνε μόνο οι θερμοκρασίες. Περάσαμε και ακόμα περνάμε μια εμπειρία πρωτόγνωρη. Με την πανδημία να καθορίζει την καθημερινότητά μας και τις ψυχολογικές και πρακτικές της παρενέργειες να εμφανίζονται όλο και πιο απειλητικές κάτω από το φως του ήλιου. Διαβάζεις ένα σωρό ειδήσεις και σε πιάνει ένας κόμπος στον λαιμό, αλλιώτικος, που μοιάζει σχεδόν με τρόμο, τρόμο για το πού πάμε, για το πώς σκεφτόμαστε, για το αν σκεφτόμαστε ή αν τελικά έχουμε παρανοήσει για τα καλά. Περιφέρονται οι λέξεις και οι έννοιες κενές γύρω μας και εμείς δεν μπορούμε πια ούτε να συνεννοηθούμε μεταξύ μας, αρπαζόμαστε από αυτές σαν σωσίβιες λέμβους για να μην πνιγούμε μέσα στο προσωπικό μας θυμό χωρίς να μπορούμε καν να εντοπίσουμε τι ακριβώς μας θυμώνει. Και ούτε καν μπορούμε πια να διακρίνουμε αν αυτό που σήμερα μας θυμώνει υφίσταται πολύ απλά γιατί μέχρι τώρα δεν είχαμε θυμώσει αρκετά. Δεν αφήνουμε όμως τη σκέψη μας να διευρυνθεί τόσο ώστε να εμβαθύνουμε στα γενεσιουργά αίτια, αντιθέτως, βάζουμε και σε αυτή περιοριστικά μέτρα, ώστε να εξυπηρετεί το ένστικτό μας αντί τη λογική ή την αναζήτηση έστω μιας λογικής εμβάθυνσης. Κλεισούρα, μοναξιά, και ένα σωρό παρανοήσεις να μετατρέπονται σε όχημα για να δραπετεύσουμε δήθεν από την παραδοχή των όποιων αυτοεγκλωβισμών μας (ηθελημένων και μη), οι οποίοι εκ των συνθηκών ξεγυμνώνονται και μας ξεγυμνώνουν. Και για μήνες εμπιστευόμαστε το ακόνισμα της κρίσης μας σε ό,τι μας λέει η τηλεόραση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μήπως ήρθε η ώρα λοιπόν, αυτό που λέμε διακοπές, να του δώσουμε μια άλλη πιο ουσιαστική διάσταση; Και αντί μόνο να γυρεύουμε ήλιο και θάλασσα παράλληλα να επιζητήσουμε και μια παύση από την τοξικότητα που μας περιβάλλει και στην οποία συμβάλουμε όλοι μας, μήπως έτσι μπορέσουμε και καθαρίσουμε τη σκέψη και το βλέμμα μας; Μήπως και αρχίσουμε επιτέλους να αναζητούμε τη μεγάλη εικόνα με συνειδητή προσπάθεια να απαλλαχθούμε από τα περιοριστικά μέτρα της μικρής;
Σκόρπιες σκέψεις κάπως θεωρητικές θα μου πείτε. Κι όμως. Καθόλου δεν είναι έτσι. Ζούμε σε μια εποχή που μας αποκαλύπτει καθημερινά την αμορφωσιά μας, την έλλειψη ιστορικής συνείδησης, την απουσία ανάγκης να καλλιεργήσουμε το κριτήριό μας, την έλλειψη κάθε θέλησης για ενδοσκόπηση, τις επιλεκτικές μας ευαισθησίες, την αδυναμία μας να γίνουμε ευέλικτοι προκειμένου να λειτουργήσουμε συλλογικά, τον ατομικισμό μας (κρυφό και φανερό), την πολιτιστική μας ένδεια, την παραχάραξη των πάντων, την πολιτική ανεπάρκεια και αγυρτεία και τη συσσωρευμένη τοξικότητα που επιτηδευμένα μας διοχετεύουν αυτοί που τάχα μου παριστάνουν πως γνοιάζονται για το καλό του τόπου. Και εμείς αντί να κάνουμε μια παύση και να κοιτάξουμε γύρω μας και να συλλογιστούμε, παραδιδόμαστε στην ελαφρότητα των κάθε λογής «ηθικολόγων», «σωτήρων» και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο, παρασυρόμαστε από τα σόσιαλ και την «αλήθεια» των τηλεοράσεων και επιτρέπουμε έτσι να διαβρώνεται το μυαλό μας. Διάβαζα τις προάλλες μια συνέντευξη της συγγραφέως Σώτης Τριανταφύλλου στον Γιάννη Χατζηγεωργίου, η οποία πολύ εύστοχα έλεγε το εξής: «Πρέπει να φροντίζεις να μαθαίνεις όχι να προσκολλάσαι σε κληρονομημένες ιδέες, κλισέ, κοινοτοπίες, γενικεύσεις, διαδεδομένα ψέματα, υπεραπλουστεύσεις και συνθήματα. Εξέλιξη σημαίνει να μην αφήνεις τη σκέψη να φτωχαίνει. Στα σόσιαλ μίντια δεν εκφράζονται γνώμες, εκφράζονται ένστικτα. Η ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να έχουμε “γνώμη” για όλα, είναι στοιχείο κοινωνικής αναταραχής και διάλυσης. Φθείρεται η έννοια της γνώσης, η έννοια της ειδίκευσης, η ιεραρχία και ο κύκλος των αρμοδιοτήτων του καθενός μας, καθώς και τα ίδια τα όρια της ελευθερίας».
Μήπως λοιπόν τώρα που πρόκειται να πάμε διακοπές, να τα σκεφτούμε επιτέλους όλα αυτά για να επιστρέψουμε αλλιώς; Διότι η αλήθεια είναι ότι οφείλουμε κάποια στιγμή να επιστρέψουμε αλλιώς.
