Του Λάρκου Λάρκου
Ο Πάπας Φραγκίσκος εξήγησε γιατί πήρε το όνομα αυτό: για να παραπέμπει στον «Άγιο των Φτωχών», τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης. Στις 19 Μαρτίου 2013 πραγματοποιήθηκε στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό η τελετή ενθρόνισής του. Εξήγησε τον ρόλο του: «Ποιος είναι ο ρόλος μου; Να προσφέρω την αγκαλιά μου στους φτωχούς, στους γυμνούς, σε όσους βρίσκονται στη φυλακή. Σε όλους τους ανίσχυρους. Ο άνθρωπος πρέπει να προστατέψει την πλάση και τους αδελφούς του και να απορρίψει το μίσος, τον φθόνο και την αλαζονεία». Ταυτόχρονα ζήτησε από τους πιστούς «να μη φοβηθούν την καλοσύνη και την τρυφερότητα, διότι και ο Ιωσήφ μάς δείχνει ότι τα συναισθήματα αυτά είναι ένδειξη δύναμης, και όχι ένδειξη ενός ανίσχυρου ανθρώπου».
Ο Φραγκίσκος άκουσε τον παπά Γκουστάβο Γκουτιέρες: «Η εκκλησία δεν είναι ένα καταφύγιο μακριά από την πόλη. Ακολουθεί τα βήματα εκείνου του Ιησού που έζησε, δούλεψε, αγωνίστηκε και πέθανε στο κέντρο της πόλης». Γι’ αυτό ο Φραγκίσκος πήγε σε ένα σωρό χώρες, μίλησε απλά, ταπεινά, έμπαινε στο Fiat για να δώσει το παράδειγμα της σεμνότητας. Όμως, όταν ήλθε στη Λευκωσία δεν πρόσεξε έναν άλλο ιεράρχη που μιλούσε και εκείνος «για τα βήματα του Ιησού» και ο οποίος «απέκτησε μια Mercedes AMG S63 αξίας 300.000 ευρώ, με 585 άλογα ιπποδύναμη και 250 χιλιόμετρα τελική ταχύτητα» και μάλιστα «η οποία επιταχύνει από τα 0-100 σε τρία δευτερόλεπτα και κάποια δέκατα» (πηγή: «Πρώτο Θέμα», 15/1/19).
Σε μια εποχή στην οποία η ρητορική του μίσους πήρε τα ύψη, ο λόγος και το παράδειγμα των Φραγκίσκων, είτε στην πολιτική είτε στις εκκλησίες, έχουν μεγάλη σημασία. Στο τελευταίο του Πασχαλινό μήνυμα ο Φραγκίσκος «καταδίκασε την έλλειψη σεβασμού προς τους ασθενέστερους». Αναφέρθηκε επίσης στην «τόση βούληση θανάτου που διαπιστώνουμε, κάθε μέρα, στις τόσες συρράξεις που αφορούν πολλές περιοχές του πλανήτη». Μιλά επίσης και για «τη βία που διαπιστώνουμε στις οικογένειες, σε βάρος των γυναικών και των παιδιών». Καταδίκασε «την έλλειψη σεβασμού προς τους ασθενέστερους, τους μετανάστες, τους περιθωριοποιημένους». Υπογράμμισε: «Είμαι στο πλευρό των χριστιανών που υποφέρουν, στην Παλαιστίνη και στο Ισραήλ, όπως και στο πλευρό ολόκληρου του ισραηλινού και παλαιστινιακού λαού». Ζήτησε «κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση των ομήρων», ζήτησε να «παρασχεθεί βοήθεια στον κόσμο, ο οποίος πεινάει και προσμένει ένα μέλλον ειρήνης». Προσθέτει: «Καμία ειρήνη δεν είναι δυνατή, όπου δεν υπάρχει θρησκευτική ελευθερία, όπως και ελευθερία λόγου και σκέψης, καμία ειρήνη δεν είναι δυνατή, χωρίς έναν πραγματικό αφοπλισμό».
Ήπιος λόγος, μια ουμανιστική προσέγγιση, ακουμπά αρκετά ζητήματα. Γράφει για τους αδικημένους, μιλά με τον δικό του τρόπο για τη Γάζα, τους ασθενέστερους, τους μετανάστες, τους περιθωριοποιημένους, την οικογενειακή βία, την ελευθερία λόγου και σκέψης, τον αφοπλισμό. Προφανώς ως μη πολιτικός ηγέτης, δεν είναι σε θέση να επιλύσει προβλήματα, ίσως με τον λόγο του «καταπραΰνει» την έντασή τους, έστω για λίγο, καθώς πολλά εκατομμύρια ελπίζουν στο μήνυμά του. Ως οπαδός της «θεολογίας της απελευθέρωσης», κρατά ψηλά τη σημαία του αρχιεπισκόπου του Ελ Σαλβαντόρ Όσκαρ Ρομέρο: «το θέλημα του θεού είναι να ζήσει ο φτωχός».
Άλλοι με τον τρόπο ζωής τους, άλλοι με τον δημόσιο λόγο τους συμβάλλουν στο να μειώνονται οι εντάσεις. Άλλοι κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Ο Φραγκίσκος μιλά για τους όπου γης ασθενέστερους, ενώ ο αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου στις κατά καιρούς εγκυκλίους του δεν θυμάται ότι εδώ έχουμε συμπατριώτες που έχουν διαφορετικό θρήσκευμα, δεν αναπτύσσει έναν διάλογο μαζί τους και δεν έχει τίποτε να τους πει στο πασχαλινό του μήνυμα. Αλλά όλα μετρούν, οι επικεφαλής Εκκλησιών όπως και οι επικεφαλής κρατών, έχουν ιδιαίτερη ευθύνη για το πώς διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος. Το αργεντίνικο δίλημμα είναι ποδοσφαιρικό. Ποιος είναι ο κορυφαίος, ο Μαραντόνα ή ο Μέσι; Το σχόλιο του (Αργεντίνου) Πάπα Φραγκίσκου: «Ο Μαραντόνα ως παίκτης ήταν εξαιρετικός. Αλλά ως άνθρωπος, απέτυχε. Ο Μέσι είναι ένας σπουδαίος ποδοσφαιριστής και ένας πραγματικός τζέντλεμαν. Αλλά εγώ θα επέλεγα έναν τρίτο, τον (Βραζιλιάνο) Πελέ, έναν άνθρωπο με μεγάλη καρδιά!» (πηγή, «ο Φιλελεύθερος», 22/4).
Δύο κορυφαίοι, σήμα για μια νέα προσπάθεια. Φραγκίσκος και Α. Γκουτέρες, με διαφορετικές ιδιότητες ενδιαφέρονται και προσπαθούν. Γράφει ο Α. Γκουτέρες: «Η ρητορική μίσους είναι ένδειξη διάκρισης, βίας, διαμάχης, ακόμα και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Η ρητορική του μίσους ενισχύεται μαζικά από τη δύναμη που διαθέτουν οι ψηφιακές πλατφόρμες που επιτρέπουν τη διάδοση της ρητορικής μίσους πέρα από σύνορα και πολιτισμούς». 8/6/24. Ο Α. Γκουτέρες τα λέει όλα, και, βέβαια κανένας δεν είναι σε θέση να πετύχει κάτι σημαντικό από μόνος του. Οι ηγεσίες που ενδιαφέρονται να πετύχουν στόχους, πλέον έχουν έναν ιστορικής βαρύτητας σύμμαχο – τον λόγο και το έργο του Πάπα Φραγκίσκου!
